Yorgunluk, sürekli bir tükenme hissi ve normal seviyelerdeki fiziksel – zihinsel çalışma kapasitesinin azalması, tam verim gösterememe durumudur.
>> Hemşirelik Tanı Listesi ve Bakım Planları
Hemen hemen herkesin çalışma sırasında aşırıya kaçtığı dönemler olmuştur. Bitmek bilmeyen çalışmaların ardından vücudun bazı yerlerinde uyuşukluk, bitkinlik ve sonunda yorgunluk ortaya çıkar.
Yorgunluk hem akut hem de kronik hastalıklarda öznel bir şikayettir. Fiziksel ve psikolojik koşullarla ilişkilidir. Bireyde dinlenme sonucunda rahatlayamama, fiziksel ve zihinsel çalışma açısından tükenme hissi ve çalışma kapasitesinde azalma gibi durumları ortaya çıkarmaktadır. Ancak bahsettiğimiz yorgunluğun geçici fiziksel yorgunluk ile karıştırılmaması gerekmektedir. Bazı insanlar kronik bir hastalıktan dolayı yorgunluk yaşarlar, buna bağlı olarak tam zamanlı çalışamazlar ve gerektiği kadar performans sergileyemezler.
Yorgunluğun toplumsal etkileri de bulunmaktadır. Bir kişi yorgun olduğunda, sosyal hayatında kendisinden beklenen canlılığı ve gerekli katılımları gösteremez. Dikkat dağınıklığı yaşar, bulunduğu ortam içinde diğer bireylerin aktivitelerine ortak olması zorlaşır.
1- Yorgunluğun nedenleri
Yorulmaya neden olan başlıca faktörler;
1-a) Fizyolojik faktörler
- Anemi
- Kalp ve akciğer rahatsızlıkları
- Kemoterapi veya radyasyon tedavisi
- Çeşitli hastalıklar ve tedavileri
- Kimyasal madde kullanımı
- Yetersiz beslenme
- Fiziksel zayıflık
- Gebelik
- Düzensiz uyku
1-b) Psikolojik faktörler
1-c) Çevresel faktörler
- Nem
- Işık
- Gürültü
- Sıcaklık
2- Yorgunluğun belirtileri
- Kazalara eğilimin artması.
- Günlük işleri yerine getirmede zorlanma, ek enerjiye ihtiyaç duymak.
- Konsantrasyon bozukluğu.
- Performans düşüklüğü.
- Uykudan sonra bile yeterli enerjiyi toplayamama.
- Fiziksel şikayetlerin artması.
- Artan dinlenme istekleri.
- Uyuşukluk ve halsizlik.
- Sorumluluk duygusunu kaybetme, suçluluk hissi.
3- Yorgunluk hemşirelik bakım planı
3-a) Yorgunluk tanısı hemşirelik hedefleri
- Dayanıklılık
- Konsantrasyon
- Enerji tasarrufu
- Uyku ve beslenmede dengeyi sağlama.
3-b) Yorgunluk tanısı hemşirelik hedefleri
- Hasta yorgunluğun yaşamındaki etkileri, hissettiklerini paylaşır.
- Hasta, yorgunluğu daha da kötüleştirdiğini düşündüğü şeyleri tanımlamaya başlar.
- Yorgunluğun azaltılmasına yardımcı olmak için öğrendiği teknikleri uygulamaya başar.
- Hasta, yorgunluk dönemlerinde önemli görevlerin, diğer sıradan faaliyetlerden daha yüksek önceliğe sahip olduğunu belirtir.
3-c) Yorgunluk hemşirelik girişimleri
- Yorgunluğun ciddiyeti, sıklığı, yine yorgunluğu arttırıcı aktivitelerin değerlendirilmesi yapılır.
- Hastanın yeteri kadar beslenme ve uyku ihtiyacını sağlayıp sağlamadığı değerlendirilir.
- Özellikle daha iyi dinlenme ve uyku için çevredeki rahatsız edici faktörler ortadan kaldırılır veya en aza indirilir. (Aşırı aydınlık, gürültülü, dikkat dağıtıcı objelerin fazla olduğu ortamlar yorgunluğu azaltmaz, aksine arttırır)
- Hastaya önceliklerin ne olduğu, neyi neyden önce yapması gerektiği öğretilir.
- Yeterli miktarda uyuması ve beslenmesi teşvik edilir.
- Hastanın konforu sağlanır, serin duş alımı için teşvik edilir. (Bunlar gevşemeye neden olan sinir hücrelerini azaltabilir)
- Hasta ile pratik etkinlikler düzenlenir. (Kontrol ve başarı hissini uyandırır)
- Hastayı rahatsız edebilecek konulardan uzak durulur.
- Görev bilinci ve sorumluluk konularında hasta ile ailesi eğitilir.
- Fiziksel aktivite ve egzersizler yapması konusunda teşvik edilir. (Bu dayanma gücünü geliştirir)
Bu içerik “Hemşirelik Akademisi” tarafından hazırlanmıştır.