Akut böbrek yetmezliği, böbreklerin fonksiyonlarını ani ve hızlı bir şekilde kaybetmesine denir. İdrar miktarının 400 ml altına düşmesi ve kandaki üre miktarının artması ile akut böbrek yetmezliği tanısı konulur.
Hasta bedeninde metobolik atıklar birikmeye ve sıvı elektrolit dengesi bozulur. Bu hastalık tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir.
>> Hemşirelik tanıları ve bakım planları
Akut böbrek yetmezliği nedenleri
- Ağır kanama, kusma ve ishal vakaları
- Yanlış kan transfüzyonu
- Gebelik dönemindeki sorunlar
- İdrar yollarında görülen tıkanıklıklar
- Büyük ameliyat komplikasyonları
- Düzensiz ve bilinçsiz ilaç kullanımı
- Kalp yetmezliği
- Akut böbrek ve damar rahatsızlıkları
- Böbrek dokusunda herhangi bir nedenle oluşan tahribat
Akut böbrek yetmezliği belirti ve bulguları
Akut böbrek yetmezliği, oligüri evresi ve diürez (poliüri) evresi şeklinde iki ana dönemde incelenir;
- Oligüri evresi: Nefronlar çalışmadığı için idrar süzme olmaz. Hasta hiç idrar yapamayabilir.
- Diürez evresi: Bu evrede hasta normal idrar atımı ve kan biyokimyasına geri döner.
Akut böbrek yetmezliği komplikasyonları
- Metabolik asidоz
- Konvülsiyonlar
- Koma
- İnsülin direnci
- Hipertansiyon
- Pulmoner ödem
- Pulmoner emboli
- Perikardit
- Pnömoni
Akut böbrek yetmezliği tanı yöntemleri
- Hastanın anemnezi alınır ve fizik muayenesi yapılır.
- Hastanın kanında BUN, kreatinin, ürik asit, potasyum fosfor ve kalsiyuma bakılır.
- Tam idrar muayenesi yapılır. İdrar miktarına bakılır. İdrarda hematüri, proteinüri vardır.
- Ultrasonografi, direk batın grafisi, manyetik rezonans ile kesin tanı konur.
Akut böbrek yetmezliği ve hemşirelik tanıları
- Yetmezliğe neden olan faktör ortadan kaldırılır.
- Hemşire hastanın oligürik evrede idrar çıkartamadığı için verilecek sıvı miktarına dikkat etmelidir. Bu konuda hasta ve yakınlarına bilgilendirilmelidir. Hastaya çıkardığı idrar miktarından fazla sıvı verilecek olursa volüm artışına neden olur ve akciğer ödemine yol açabilir.
- Hastanın yaşam bulguları takip edilir, aşağıdaki noktalara dikkat edilerek diyeti düzenlenir:
- Fosfat düzeyi ve potasyum düzeyi artmışsa fosfat ve potasyum alımı kısıtlanır.
- Enerji ihtiyacını karşılamak için 2000 - 3000 kalorilik diyet verilir.
- Oligüri, anüri, ödem varsa sodyum kısıtlanır.
- Glomerul filtrasyon hızına göre protein ayarlaması yapılır.
- Hastanın aldığı, çıkardığı sıvı oranına göre sıvı ayarlaması yapılır.
- Protein bakımından sınırlı diyet hastanın kalsiyum, demir, B kompleks ve D vitamin ihtiyacını karşılamaz. Ek olarak mineral, vitamin desteği sağlanır.
- Hemşire, hastanın diyetine uygun beslenmesini kontrol etmelidir.
- Hastada enfeksiyon varsa uygun antibiyotikle tedavi edilir.
- Diürez evresinde hasta bol miktarda idrar çıkardığından bol sıvı verilir.
- Hemşire, aldığı - çıkardığı (AÇT) sıvı takibini yapar ve kaydeder.
Bu içerik “Hemşirelik Akademisi” tarafından hazırlanmıştır.