Gereksinimden az beslenme beslenmede değişim olarak adlandırılır. Gereksinimden az beslenme, besin alımının metabolik ihtiyaçları karşılamaya yetmeyecek düzeyde olmasını tanımlar.
Yeme davranışlarında bozulma olan, anoreksia ve blumia nervoza hastalığının bir sonucu olarak beslenme durumu aşırı bozulmuş hastalar için kullanılan bir tanıdır.
>> Hemşirelik tanıları ve bakım planları
1- Gereksiniminden az beslenme tanımlayıcı özellikler
1-a. Blumiya nevroza
- Aşırı yeme atakları sonrasında kendini suçlayıcı ve eleştirici konuşmalar yapma,
- Çökün duygu durum
- Kusma atakları nedeniyle dişlerde çürüme olması
- Sıvı elektrolit dengesizliği gösterme
- Arkasından aşırı kusma olan yeme atakları geçirme
- Kilo vermek için ilaç kullanma
- Kilo vermek için aşırı egzersiz yapma
- Birbirini takip eden aşırı yeme aşırı diyet döngüsü
1-b. Anoreksiya nevroza
- Normalde olması gereken vücut kilosunun %15-20 altında olma
- Önerilen diyetten az yeme
- Vücudun görüntüsünden, şeklinden şikâyet etme, kilolu olduğunu belirten ifadeler kullanma
- Zayıf olmasına rağmen vücudunun bir ya da daha fazla bölgesinin kilolu olduğunu söyleme
- Üç ya da daha fazla menstrual siklusun atlanmış olması
- Zayıf görünmekle beraber aynadaki görüntüsünü şişman bulma
- Kilo vermek için ilaç kullanımı
- Yiyecekleri saklama, atma , oynama (özellikle çocuklarda)
- Yaşamı kilo ile mücadele olarak gördüğünü söyleme
- Başkalarına şık yemekler hazırlayıp kendisinin yememesi
- Zayıflığı, açlığı ve tedaviyi reddetme
- Sıvı elektrolit dengesizliği gösterme
2- Gereksiniminden az beslenme nedenleri
2-a. Blumiya nevroza
- Aşırı miktarda yemekten sonra kusma
- Kilo kaybetmek için laksatif ya da dirüetiklerin kullanımı
- Kilo almayı engellemek için aşırı diyet – oruç tutma
- Kilo kaybı için aşırı egzersiz yapma
- Yıkıcı aile davranış örüntüsü
- Fiziksel görüntü için duyulan aşırı endişe
2-b. Anoreksiya nevroza
- Kendini aç bırakma; yaş, boy ve metabolik ihtiyaçlarını karşılayamayacak kadar az besin alma
- Aç kalmanın fiziksel ve psikolojik işlevsellik üzerindeki etkilerini inkâr etme
- Düşük kiloda olmasına rağmen kilo almaktan aşırı korkma
- Yıkıcı aile örüntüleri (güç çatışmaları, aşırı kontrolcü anne, aile üyeleri arasında duyguların açık ifade edilmemesi)
- Güçsüzlük
3- Gereksiniminden az beslenme beklenen sonuç
3-a. Anoreksiya nevroza
- Hasta yaş boy ve metabolizması için yeterli günlük kaloriyi alır.
- Hasta yaş, boy ve vücut yapısına göre ideal kilosunu sürdürür.
- Hasta normal sıvı ve elektrolit dengesini sürdürür.
- Hasta fizyolojik ve metabolik gereksinimlerinin karşılandığını gösteren deri turgoru ve kas tonusuna sahiptir.
- Hasta ideal kilo ve vücut şeklini normal olarak algılar.
- Hastanın yaşına uygun cinselliğe yönelik ilgi ve tutumlar başlar ve sürer (genç yetişkinler için).
- Hasta yaşamsal işlevler üzerinde kontrolü olduğunu, bu duygu için yiyecekleri kontrol etmeye gerek olmadığını ifade eder.
- Hasta yiyecekleri saklama, istif etme. atma ve yemekle oynama davranışları göstermez.
- Hasta işlevsel olmayan aile örüntüleri ile baş eder.
3-b. Blumiya nevroza
- İdeal kilo-boy oranını sürdürür.
- İlaç kullanımını bırakır.
- Yeme ve çıkarma atakları durur.
- Aşırı egzersiz vb. davranışları bırakır.
- Besin değeri dengeli bir beslenme uygular.
- Çatışma çözümünde etkin beceri kullanır.
- Yalnız yemek yerine daha sosyal ortamlarda beslenir.
4- Gereksiniminden az beslenme hemşirelik girişimleri
4-a. Anoreksiya nevroza
- Öncelikle, fiziksel, zihinsel, emosyonel, sosyal ve gelişimsel bir değerlendirme yapmak.
- Hasta ve aileye beslenme programı ile ilgili olarak hastane işlemlerini, düzenlemeleri ve beklentileri açıklamak.
- Rutin görevler ve aktiviteler oluşturma.
- Yemekleri her gün aynı saatte yeme.
- Hasta kabul ederse ve gereklerini yerine getirebilecekse tedavi planı ile ilgili bir anlaşma yapmak
- Başlangıçta yemek saatlerinde sakin ve tutarlı bir şekilde hasta ile birlikte oturmak ve hastanın diğer hastalar ve ziyaretçileri ile yemesine kısıtlama getirmek.
- Hastanın yemeklerini servis yaparken ve kaldırırken sakin davranmak ve “biraz daha yeseydin” gibi ifadelerden kaçınmak.
- Tüple besleme sonrasında başlangıçta 90 dakika, sonraları 30 dakika hastayı doğrudan gözlemlemek.
- Tüple besleme ya da hiperalimantasyon sırasında hastaya yargılayıcı olmayan, sakin ve profesyonel bir tutumla yaklaşmak.
- Hastanın olası intihar girişimi hakkında veri toplamak.
- Kilo kayıpları için cezalandırıcı olmayan bir davranış değiştirme programı hazırlamak.
- 1400-1800 kalorilik sıvı diyetine başlamak.
- Hastanın vital bulgularını, beşinci vital bulgu olarak ağrıyı ve hekimin isteminde yer aldığı şekilde laboratuar bulgularını takip etmek.
- Hasta ile gerçekçi olmayan beden algısı üzerine konuşmak.
- Hastanın yiyeceklerle aşırı uğraşısına odaklanmaktan ve tepki vermekten kaçınmak.
- Hastanın yiyeceklerini seçmesine izin vermek, ancak düşük kalorili seçimlerine ve ceplerine saklamasına dikkat etmek.
- Hastanın beslenme uzmanı ile yiyecek miktarı ve türleri hakkında işbirliği yapmasını sağlamak
- Hastayla fiziksel gelişimi ile ilgili olabilecek korkuları ve bunların kendini aç bırakmaya nasıl neden olduğu hakkında konuşmak, bunun tehlikelerini anlatmak.
4-b. Blumiya nevroza
- Hastanın öyküsü hakkında veri toplamak.
- Hastaneye yatırarak, yeme ve çıkarma atakları altında yatan çatışmalara yönelik tedavi ile birlikte beslenme programını da başlatmak.
- Yemek zamanları için hoş ve sakin bir ortam yaratacak yapı ve destek önermek (personel / hasta oranına uygun şekilde).
- Hastayı yemekten sonra en az 2 saat gözlemek.
- Disiplinler arası ekip toplantılarına katılmak.
- Hastaya mümkün olduğunca aynı kişinin bakmasını sağlamak.
- Mümkün olduğunda hastanın kendi bakım planına katılmasını sağlamak.
- İstemde belirtildiği şekilde yeterli lif ve sıvı içeren diye almasını sağlamak.
- İyi bir beslenme ve kilo kontrolü sağlayarak hastanede ve dışarıda iyi bir rol modeli olmak.
- Hastaya yargılamayan ilgili bir yaklaşımda bulunmak.
- Hastanın yetenek ve güçlerine yoğunlaşmak.
- Hastanın yakınlık ve cinsellik konularını konuşmasına yardım etmek.
- Hastanın mükemmel olmakla ilgili mantıksız düşünce ve fikirlerini konuşmak.
- Hastanın yiyecekler, kilo ve çekicilikle ilgili gerçekçi inançlar geliştirmesine yardım etmek.
Bu içerik “Hemşirelik Akademisi” tarafından hazırlanmıştır.