Kırılan kemikler ne kadar sürede iyileşir Bu sürenin azaltıp artması bizim elimizde midir?
Kırılan kemiklerin iyileşme sürecini kısaltabilmek için yeterli ve dengeli beslenme ile doğru uygulamalar büyük önem taşımaktadır. Uygun şekilde müdahale edilmediği taktirde vücutta kalıcı hasar bırakan kemik kırıkları ile ilgili doğru bilinmekte olan yanlışlar ise iyileşme sürecini olumsuz etkilemektedir. Yeterli kan dolaşımı iyileşme için önemli katkı sağlamaktadır.
Kemik, insan vücudundan kendini onarabilen nadir organlar bir tanesidir. Kemikteki kırıkların iyileşme süreci birçok faktöre bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.
- Büyüme
- Antioksidanlar
- Kemiği yıkmakta olan ve tekrar yapan hücreler
- Hormonlar
- Aminoasitler
- Sayısız besin maddeleri ile yeterli kan dolaşımı kemiğin iyileşmesinde önemli role sahiptir.
Kemiklerde kırık oluştuğu an onarım süreci başlamaktadır. Kırık kemiklerin iyileşmesi üç sürece ayrılır. Yangı yani inflamasyon evresi ilk evredir ve kemiğin kırılması ile başlar, birkaç gün devam eder.
Kırık sonrasındaki morluk iyileşme belirtisidir!
Kırık çevresindeki kemik ve çevre dokulardaki damarlarından sızan kan ile bir pıhtı oluşmaktadır ve cilt üzerinde morluk ortaya çıkar. Halk arasında yanlış bilinmekte olan kangren olma belirtisi olarak bilinen morluk, esasında iyileşmenin bir göstergesidir. Kırığı tamir edecek olan hücrelerin, kırık bölgesine birleşmesi ile morluk oluşur. Bu süreçte hücreler arası iletişimi sağlayan sinyal molekülleri salınmaya başlar ve ortamda kemik üreten (osteoblast) ve kıkırdak üreten (kondroblast) hücreleri meydana gelir. Takip eden birkaç hafta boyunca osteoblast ve kondroblast hücreleri kemik dokuyu üretmekle meşgulken osteoklastlar da (kemik hücreleri) bölgedeki kemik atıklarını temizlemektedir.
Kemiğin yeniden yapılanması ne kadar sürer?
Kemiğin yeniden yapılanması aylarca sürebilmektedir. İkinci evre ise tamir evresi olarak adlandırılır ve kırık oluşumundan yaklaşık 2 hafta sonra başlamaktadır. ‘yumuşak kallus’ adı verilen kırığı sabitlemekle görevli yapı ortaya çıkar. Yeni oluşan yumuşak kallus dokusu 6-12 hafta aralığında sertleşerek, yük taşıyabilir hale gelen sert kallusa dönüşür. Doktorların, ‘kemiğiniz iyileşmiş’ söylemi aslında ‘sert kallus’ oluştuğu manasına gelmektedir. Üçüncü evre ve son evre ise kemiğin eski haline dönüşmesi için gereken yeniden yapılanma (remodelling) evresidir ve aylarca devam eder.
Sigara kırık iyileşmesini zorlaştırıyor!
Sigara, diyabet hastalığındaki yüksek kan şekeri, hormonal bozukluklar, damar problemleri, steroidler ya da bağışıklık sistemini bozmakta olan diğer ilaçlar ve kırık bölgesinde görülebilen iltihaplar kırıkların iyileşmesinin olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durumda iken sigara mutlaka bırakılmalıdır.
Paça çorbası kemiğe iyi gelir mi?
Kırıkların geç iyileşmesinde bir diğer etken ise yetersiz beslenmedir. Kırıkların iyileşmecsüreci yüksek enerji gerektiren bir durumdur. Sağlıklı bir yetişkin için günlük enerji ihtiyacı 2500 kalori civarındayken, birden fazla kırığı olan ve yataktan kalkamayan bir yetişkin için bu ihtiyaç 6000 kaloriye yani bir yetişkinin ihtiyacının neredeyse 3 katına kadar çıkmaktadır. Ayrıca onarım süreci olan kırıkların iyileşmesi için kemik dokunun önemli bir kısmını meydana getiren kollajen adlı proteine vücudun ihtiyacı vardır. Günlük protein alımını sadece 10-20 gram arttırmanın bile kırık iyileşmesini hızlandırdığına dair araştırmalar bulunmaktadır. Kelle-paça çorbasının içinde de, kemik yapısında bolca bulunan kollajen proteini ve kalsiyum bol miktarda bulunmaktadır.
KAYNAK: Hemsire.Com