Herhangi bir organ, doku veya organ parçasının komşuluğundaki potansiyel bir boşluğa protruzyonuna herni yada fıtık denilir. Karın içi doku ve organlarının; duvardaki zayıf bir yerden, karın boşluğundaki yerinin dışına çıkması olarakta tanımlanabilir.
Herni (fıtık) oluşumunun sebepleri
- Herni (fıtık) oluşum nedenlerinden en önemlisi zayıflamış karın bölgesi duvarlarıdır.
- Artan iç basınç (özellikle gebelik ve obezite durumlarında)
- Duvar defektleri / kusurları (Karın duvarı vb.)
- Travma
Herni çeşitleri nelerdir?
- İnsizyonel herni: Ameliyat olan kişilerde ameliyat bölgesi (insizyon) tam iyileşmediği zaman görülür. İnsizyon yerinin altında lokalize olmuş herni çeşididir.
- Femoral herni: Femoral alanda görülür. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür.
- İngunial herni: Kasık bölgesinde gözlenen herni çeşididir.
- Umbikal herni: Konjenital karın duvarı defektlidir.
Herni (fıtık) tedavisi
- Geçici tedaviler uygulanabilir fakat kesin tedavisi cerrahi operasyondur.
- Herni kesesinin sardığı organlar elle yerine doğru itildiğinde eski yerine dönüyor ise ameliyat şart değildir. Fakat bu organlar elle itildiğinde eski yerine dönmüyor ise fıtıklaşma ciddi boyuttadır ve acil cerrahi operasyon gereklidir. (Yamalı onarım tekniği ile)
ÖNEMLİ: Herni tedavi edildikten sonra tekrar oluşabilir. Yaşam boyu herniye karşı dikkatli olunmalıdır.
Herni (fıtık) hemşirelik tanıları
(Hemşirelik girişimlerine ulaşmak için aşağıdaki tanılara tıklayabilirsiniz.)
- Akut ağrı
- Kronik ağrı
- Fiziksel mobilitede bozulma
- Aktivite intoleransı
- Sağlığını etkisiz yönetme riski
Herni (fıtık) hemşirelik bakımı
- Post-op dönemde hasta idrarını yapamayabilir. Hastanın idrar boşaltımı sağlanır. İdrar sondası takılmalıdır.
- Anestezi yöntemine göre hastanın oral alımı düzenlenir.
- Spinal anestezide 4 saat
- Genel anestezide 12 saat oral alım kesilmelidir. (İlgili içerik: Genel anestezi etkileri ve safhaları) - Dikişlerin devamlılığı için hastanın en 6 hafta ağır kaldırmaması gereklidir.
- Hastanın post-op dönemde ağrısı olabilir. Ağrı kontrolü ve ağrı skorlanması her gün yapılmalıdır.
- Hastanın ağrısı fazla ise insizyon bölgesi üzerine soğuk akül uygulanır. Buz akülerinin hastanın vücuduna direk temas etmemelidir sargı bezine sarılabilir.
- Hasta ödem kontrolü yönünden takip edilir.
- Hastada ödem gözlemlendiyse o bölge yükseltilir. (eleve edilir)
- Hastaya ani hareketlerden uzak durması gerektiği anlatılır.
- Hastanaın karın iç basıncının artmamasına dikkat edilir. (gözlemlenerek fark edilebilir.) Özellikle gebe ve obez hastalar bu konuda daha dikkatli olmalıdır ve kontrollerini eksiksiz yaptırmaları hakkında eğitim verilir bilgi eksikliği giderilir.
- Hasta düzenli fiziksel egzersiz yaptırılmalıdır. (Egzersiz esnasında vücudu aşırı zorlayan hareketlerden uzak durulmalıdır.
KAYNAK: Hemsire.Com