Acil ameliyatlar plansız bir şekilde gelişir ve çok az bir hazırlıkla hasta ameliyata alınır. Acil ameliyat olacak hastalar için de ameliyat öncesi gereken tüm hazırlıklar geçerlidir. Ancak acil ameliyatlarda zaman yetersizliği nedeni ile planlanmış ameliyatlar için yapılacak hazırlıklar uygulanamaz.
Acil ameliyetlarda bazı durumlarda ayrıntılı bir anamnez bile aldımadığı zamanlar olur. Ameliyat öncesi değerlendirme hekim ve sağlık personelleri acil bölümündeki resüsitasyon çabaları ile eş zamanlı olarak yapılır.
Acil cerrahi girişimlerde hastanın da psikolojik durumu hızla değerlendirilir. Hasta çok korkutucu bir tecrübe yaşamış, ekstra desteğe ve ameliyat ile ilgili bilgiye ihtiyac duayailir. Mümkünse daha önceki hastalıklar hakkında bilgi içeren tıbbi hikâye (anamnez) ameliyat öncesi alınmalıdır. Bilinci kapalı hasta için yazılı onay ve gerekli bilgiler (örneğin öykü, alerjileri vb.) eğer varsa birinci derece aile yakınından alınır.
Acil durum ya da acil vaka denildiğinde ilk akla gelen vakalar;
- Ciddi yaralanmalar
- Gast-rointestinal ve diğer kanamalar
- Akut apandisit
- Kanama nedeni ile gelişen şoklar
- Duodenal ülser delinmeleri
- Akut mekanik bağırsak tıkanmaları gibi vakalar akla gelir.
Bu vakalarda ameliyat öncesi hazırlık olarak ince ayrıntılar bir kenara bırakılarak temel olan şeyler yapılır. Bunlar;
- Basit röntgen muayeneleri
- Kan muayeneleri
- Nazogastrik tüp takarak midenin boşaltılması
- Foley sonda takarak mesanenin boşaltılması
- Damar yolu açılarak sıvı tedavisi (gerekiyorsa kan nakli)
- Sedasyonun sağlanması vb. durumlarıdır.
Bu gibi durumlarda doktor ve hemşirenin en önemli görevi, ister planlanmış ister acil vaka olsun, hastayı mümkün olduğu kadar ameliyat stresi ile baş edebileceği en iyi düzeye getirmektir.
Hasta ailesinin psikolojik durumu göz önüne alınarak tüm ekip gibi hemşirede empati de bulunmalıdır. Hasta ve yakınları ile iletişim kurmalı onların duygularını paylaşmasına izin verilmelidir.
Acil Durumlarda Ameliyathaneye Götürme ve Hasta Ailesinin Eğitimi
Hasta ameliyathaneye götürülmeden önce rahatlatılması ve güven duygusunun artırılması için ailesi ile görüştürülmelidir. Bazı acil durumlarda bu mümkün olmayabilir. Acil operasyon durumlarında aile haberdar edilmeli ve hastaneye gelmesi sağlanmalıdır. Hasta ameliyathaneye sedye ile seri bir şekilde götürülmeli, düşmemesine dikkat edilmeli (sedyenin kenarları kaldırılmaldır), üzeri bir battaniye ile örtülerek hava akımından korunmalıdır. Hastanın yanında bulunan hemşire, hastayı ve dosyasını ameliyathanedeki sirküle hemşireye teslim ettikten sonra ayrılır.
Hemşire, hasta odasını ameliyattan yatağına gelecek hasta için hazırlamalıdır. Bu işlemler;
- Hastanın odasını havalandırır
- Yastığı ve ameliyat yatağı hazırlar.
- Hasta odasında, yatağının yanında;
- Tansiyon aleti
- Derece
- Böbrek küveti
- Petler
- Gaz bezleri
- Aspiratör
- Serum askısını hazırlar.
Cerrahi işlem hasta için olduğu kadar hasta ailesi için de korku ve endişe verici bir olaydır. Durumda aciliyette varsa hasta ailesinin endişeleri daha da artar. Aile üyelerine gereken ilgi gösterilmeli, destek olunmalı ve hasta ameliyattan çıkana kadar uygun bir ortamda beklemeleri sağlanmalıdır. Belirli aralıklarla hastanın durumundan haberdar edilmelidir. Ailenin her türlü duygularına saygı ve anlayış gösterilmelidir.
KAYNAK: Hemsire.Com