Solunumun Sinirsel Kontrolü
Gözlem-1: Solunum istemli olarak kontrol edilebilir. Kendiliğinden de devam eder (uykuda, komada vb.)
Hipotez: Solunum beyin kabuğu ve alt bölgelerin ortak olarak kontrolündedir.
Gözlem-2: Medulla ve altında hasar – tüm solunum hareketleri durur. Pons seviyesinin üstündeki kesilerde solunum bozulmaz.
Hipotez: Solunum merkezleri medullada veya ponsta, veya her ikisindedir.
Gözlem-3: Medulla ve pons arası bağlantının kesilmesi – düzensiz, kesikli fakat sağlam ritim
Hipotez 1: Birincil solunum kontrol merkezi medulladadır;
Hipotez 2: Medullada solunumun ritmi belirlenir;
Hipotez 3: Normal ve düzenli ritim için pons ve medulla arası haberleşme gerekir.
Medulla oblongata
- Merkezi kalıp üreteçleri (central pattern generators)
- Diyafram ve dış interkostal kasların kasılması
“Rampa” potansiyeli veya şebeke devreleri - Dorsal solunum grubu (n. tractus solitarius)
“I” nöronları (inspirasyon) - Ventral solunum grubu (n. ambiguus, n. retoroambiguus)
“E” nöronları (aktif ekspirasyon)
“I+” nöronları (yedek inspirasyon)
Pons
Pnömotaksik merkez (n. parabirachialis)
Aktive olduğunda, inspirasyon süresini kısaltır!
Havalanmanın Refleks Kontrolü
- CO2 ve H+ → doğrudan merkezi etki
- O2 → glomus aorticum ve glomus karotikum üzerinden sinirsel etki
Cheyne-Stokes Solunumu
- Ağır kalp yetmezliği
- Beyin hasarı
Hering-Brauer Refleksi
- A.C. Gerim reseptörleri → [n. vagus] → solunum hızı artar.
- Koruma amaçlı
Bronşial Tonus
- İnspirasyonda gevşeme (sempatik sis.)
- Ekspirasyonda daralma (parasempatik sis.)
- Sıcaklık düşmesi → Daralma
Ses Çıkarma ve Konuşma
Solunumun Sinirsel Kontrolü ve İşlevleri
Solunum Dışı Hava Hareketleri
Refleks yanıtlar- Öksürük
- Hapşırma
- Hıçkırma – Diyaframda ani, kesikli kasılmalar
- Esneme? – Oksitosin? ACTH? MSH? BULAŞICI!
- Ağlama
- Kahkaha vb.
- Hissî hava hareketleri [iç geçirme, oflama, puflama vb..]