Paranoid kişilik bozukluğu: Paranoid davranışın en derinlerinde güvensizlik, şüphe, büyüklenme (grandiözite) ve karşısındakine düşmanlık vardır. Bu rahatsızlığa sahip olanlar savunma olarak yansıtma (projeksiyon) kullanır.
>> Hemşirelik tanıları ve bakım planları
Bu hastaların özgüvenleri düşük olabilir. Delizyon ve halüsinasyonlar bu tarz insanlarda görülen diğer belirtilerdir.
PKB hastaları, hemşireler için işbirliği kurması zor olan hasta gruplarıdır.
Paranoid kişilik bozukluğu hemşirelik yaklaşımı
Paranoid kişilik bozukluğu hemşirelik tanıları
- Güvensizlik
- Benlik seviyesinin oldukça düşük olması
- Dış dünyayıdan korkma, şüphecilik
- Güçsüzlük hissi
- İştahsızlık
- Düşmanlık, öfke ve zarar verme duygusu
- Olayları gerçeklik algısının dışında anlama, çarpıtma
- Delüzyon, grandiözite, perseküsyon
- Referans düşünceleri
- Aşırı ayrıntıcı düşünme
- Halüsinasyon ve illüzyon (özellikle ses olarak)
- Hastalık reddi
- İntihar eğilimi ve girişimi
- Sorumluluktan kaçınma, günlük aktivitelerden uzak durma
- Sosyal izolasyon ve iletişim kuramama
- Suçluluk ve düşmanlık duygularını yansıtma
Paranoid kişilik bozukluğu hemşirelik girişimleri
- Hemşire öncelikle kendini tanıtmalı, hasta ile iletişim köprüsü kurmalıdır. Bu hastalar korku ve şüphe içinde olabilir.
- Hastaya kendini gücende olduğu hissettirilmeli, fiziki ortam buna müsait olmalıdır.
- Hastanın yanında yer aldığı duygusu, hemşire tarafından kişiye aksettirilmelidir.
- Hasta halisünasyon ya da delüzyon yaşıyorsa, hastayla uyaranın en az olduğu yerde konuşmaya çalışılmalıdır.
- Tedavi sürecinde hasta sürekli bilgilendirilmeli, güven duygusu geliştirilmelidir.
- Hastaya karşı açık olunmalı, fısıldama ya da sessiz konuşma tarzı güvensizlik veya gizlilik hissi verecek davranışlardan uzak durulmalıdır. Hasta ile ilgili not alınıyorsa ve hasta görmek isterse hasta ile bu notlar paylaşılmalıdır.
- Hastanın duygularını açıkça ifade edebileceği imkanlar sağlanmalıdır.
- Hastaya uygulanan ilaç tedavisinde işbirliği sağlanmalıdır.
- Hastanın delüzyonlarını ya da referans fikirlerini onunla tartışmadan, ancak gerçeğe uygun olmayan şeylerin sınırlarını uygun bir dille hastaya göstermek gereklidir.
- Hastayla fikri tartışmalara veya şakalaşmalara girmekten kaçınılmalıdır. Bunlar hastada öfke ve düşmanlık duyguları uyanabilir.
- Hastanın delüzyonları üzerinde konuşmasına izin verilebilir, ama aynı zamanda hastanın hemşireye ailesinden ya da somut konulardan bahsetmesini de teşvik etmek gereklidir, böylece hasta gerçekliğe yönelecektir.
- Hastanın korkularının gerçek olmadığından emin olunmalıdır ve astaya tehdit edildiği hissi uyandırmayacak net yaklaşımlar uygulanmalıdır.
- Hastanın silahının olup olmadığı öğrenilmelidir ve hastanın diğer hastalarla ya da ziyaretçilerle olan iletişimi gözlemlenmelidir.
- Hastayı ilk önce küçük gruplara almak ve insanlarla iletişim kurma seviyesini adım adım yükseltmek yararlıdır. Olumlu geribildirim bu davranışlarını pekiştirecektir.
- Hastanın kafein alım miktarını gözlemlemek ve gerekliyse kafein alma miktarına sınır koymak gerekir.
- Hastanın uyku sürecine ve bu sürecin nasıl geçtiğine dikkat edilmelidir. İyi uyuyamıyorsa tedirginliği artabilir.
- Hasta serviste kötü bir olay yaşayabilir. Böyle bir durumda hastanın ne hissettiğini, neden kendini ve olayları öyle algıladığını paylaşması sağlanmalıdır.
- Hastayla yaşadığı olayları role-oynama yoluyla yeniden değerlendirmek mümkündür.
- Hastadan beklenen beklentiler ifade edilmelidir.
- İlaçlarını alıp almadığı kontrol edilmelidir.
Paranoid kişilik bozukluğu tedavide ulaşılmak istenen amaçlar
- Kendine ve diğerlerine zarar vermesini engellemek.
- Şüpheci davranışlarının azalmasını sağlamak ve tedavi ekibine karşı güven duyabilmesini sağlamak.
- Referans fikirlerinin, halisünasyonlarının, delüzyonlarının ve diğer psikotik semptomlarının azalmasını sağlamak.
- Değersizlik duygusunu sözel bir şekilde dile getirebilmesini sağlamak, yeterli beslenmesini sağlamak.
- Tedavi programına katılabilmesini ve işbirliği kurmasını sağlamak.
- Stresle, değersizlik duygusuyla, acıyla ve kayıpla baş edebilmesi için alternatif yollar kazanabilmesini sağlamak.
- İnsanlarla iletişim kurabilmesini sağlamak.
- Hastayı normal sosyal hayata uyumlu hale getirmektir.
Bu içerik “Hemşirelik Akademisi” tarafından hazırlanmıştır.