Konjestif Kalp Yetmezliği, diğer adıyla Kalp yetmezliği, kalbin dokuların metabolik gereksinimini karşılayacak şekilde kanı perifere pompalama yeteneğinin zayıflaması ile gelişen klinik bir sendromdur. İlerleyen yaşla birlikte sıklığı artmakla beraber genel nüfusun içinde kalp yetmezliği olanların oranı yaklaşık %1 civarındadır.
Kalp yetmezliği bir hastalık değil, çeşitli kalp hastalıklarının komplikasyonu olarak ortaya çıkan klinik bir tablodur. Kalbin temel fonksiyonu kanı pompalamadır. Kalbin pompa yeteneği kardiyak debi ile ölçülür. Kardiyak debi bir dakikada sistemik dolaşıma atılan kan miktardır. Kalp debisinin belirleyicileri; Preload, afterload, kontraktilite ve kalp hızıdır.
Etyolojisi
Hipertansiyon, aort stenozu veyetmezliği, pulmoner hipertansiyon, pulmoner darlık, koroner iskemi, akut miyokart infarktüsü, miyokardit, kardiyo miyopati kalp yetmezliğine neden olur. Bunlardan koroner işkemisi ve viral enfeksiyonlar kalp yetmezliğine en sık yol açan etyolojik faktörlerdir.
Konjestif Kalp Yetmezliği Belirti ve Bulguları
Hastalar semptomların şiddetine göre New York Kalp Birliği Standartlarına göre sınıflandırılır. Evre 1 hastalar da semptom görülmez. Evre 2 hastaların fiziksel aktivitelerinde hafif kısıtlamalar vardır. Normal fiziksel aktivitelerinin çoğunu sorunsuz gerçekleştirirler; ancak, hastalarda yorgunluk, çarpıntı, dispne ya da göğüs ağrısı görülebilir. Evre 3 hastalarının fiziksel aktivitelerinde belirgin kısıtlamalar vardır. İstirahat halinde iken semptomlar yoktur ancak fiziksel aktivite arttıkça yorgunluk çarpıntı, dispne ve göğüs ağrısı görülebilir.
Evre 4 hastalarında istirahat halinde iken bile dispne görülür; fiziksel aktivite oldukça sınırlıdır. Sol kalp yetmeliğinde; hızlı ve yüzeyel solunum, efor dispnesi, ortopne, paroksismal nokturnal dispne, raller, akciğer ödemi, huzursuzluk, yorgunluk, halsizlik, noktüri, anksiyete, uykusuzluk, çarpıntı, atrial fibrilasyon, ventriküler erken atımlar görülür.
Sağ kalp yetmezliğinde: jugular venlerde dolgunluk, ritim bozukluğu, solunum seslerinin azalması, ödem,hepatomegali, splenomegali, karında asit ve kilo artışı görülür. Hastalarda doku perfüzyonunun azalması nedeniyle yorgunluk ve aktivite intoleransı görülür.
Tanı
Öykü, fizik muayene, gözlem, telekardiyografi, EKG, ekokariyografi, kalp kateterizasyonu, hemodinamik ve radyolojik incelemeler ile kalp yetmezliğinin nedeni ve derecesi belirlenerek tedavi planlanır.
Tedavi ve Bakım
Kalp yetmezliğinde tedavi ve bakımın amacı kardiyak debiyi artırmak, kalbin yükünü azaltmak, komplikasyonları önlemek, dekompanse dönem bulgularını erken saptamak, hastanın tekrar hastaneye yatma sıklığını azaltmak Ve yaşam kalitesini arttırmaktır.
Kalp yetmezliği olan hastaların uygun tıbbi tedavi ve bakımla yaşam kalitesi, egzersiz kapasitesi, yaşam süresi artabilir. Kalp yetmezliğinin kontrol altına alınmasında dört temel tedavi ve bakım yaklaşımı vardır: istirahat, diyet, yaşam şekli değişiklikleri ve ilaç tedavisi (diüretik, dijital, vazodilatör).
Bu programların amacı hastayı hastanede ve hastane dışında daha iyi tedavi olmasını sağlamaktır.
Kalp yetmezliğine yönelik başlıca aktüel ve potansiyel hemşirelik tanıları, nedenleri, beklenen sonuçlar, hemşirelik girişimleri ve gerekçeleri aşağıda sıralanmıştır.
HASTA AİLE EĞİTİMİ VE TABURCU PLANI
Dinlenme:
- Düzenli olarak günlük dinlenme ve aktivite programları planlamak
- Egzersiz ve günlük yaşam aktiviteleri gibi efor sonrası dinlenme periyodları planlamak
- Çalışma saatlerini kısaltmak veya çalışma saatleri sırasında dinlenme periyodları planlamak
- Emosyonel sıkıntılardan (duygusal stresten) kaçınmak
İlaç Tedavisi:
- İlaçları günlük olarak düzenli kullanmak
- İlaçların alındığını gösteren günlük kart gibi bir denetim sistemi geliştirmek
Dijital: günlük nabız alma, nabız 50/dk ise ve dijital zehirlenmesi belirti ve bulguları varlığında sağlık personeline bildirmek
Diüretik: Günün aynı saatinde her gün tartılmak, hasta thiazid vb. grubu diüretik kullanıyorsa potasyum (portakal, muz vb.) oranı yüksek sodyum oranı düşük yiyecekler yemek
Vazodilatörler:
- Hipotansiyon bulguları (baş dönmesi, taşikardi, senkop) geliştiğinde hekime bildirmek, alkol alımından sakınmak Ilaçları almadan önce her gün nabız ölçmek
- Kalp hızının normal değerlerini bilmek
- Belirli aralıklarla kan basıncını ölçmeyi öğrenmek.
- Normal kan basıncı sınırlarını bilmek
- Ortostatik hipotansiyonun belirti ve bulgularını ve nasıl önleneceğini bilmek
- Potasyum eksikliği belirti ve bulgularını bilmek
- Çürüklerin artması, idrarda veya dışkıda kan bulunması gibi iç kanama belirti ve bulgularını ve ne yapılacağını bilmek
- Hasta Coumadin alıyorsa normal kan değerlerini ve hangi sıklıkla laboratuar takibi yaptıracağını bilmek
Diyet:
- Hastaya yazılı bir diyet planı ve yiyebileceği ve yiyemeyeceği besinlerin listesini vermek
- Besinlerin sodyum içeriğini gösteren etiketler yapıştırmak.
- Laksatif, öksürük ilaçları, antiasitlar gibi sodyumun artması ya da azalmasına yol açan ilaç kullanımına dikkat etmesini öğretmek
- Tuz kullanımından ve tuzlu yiyeceklerden sakınmak
- Her gün aynı saatte tartılmak
- Az ve sık aralıklarla beslenmek
Aktivite Programı
- Yorgunluk ve dispne gelişmedikçe yürüyüş ve diğer fiziksel aktiviteleri giderek artırmak
- Yorgunluktan kaçınmak
- Günlük yaşam aktiviteleri, mesleki aktivite ve seksüel aktivitenin günlük rutin aktiviteler içinde yer almasını sağlamak
- Aşırı sıcak ve soğuktan kaçınmak
- Sağlık bakım personeli ile düzenli aralıklarla görüşmeyi sürdürmek
Sürekli İzlem : Kalp yetmezliğinin nükseden ya da ilerleyen belirti ve bulgularını bilmek
Sağlıklı yaşam şekli değişikliklerini tercih etmek;
- destek gruplarına katılma,
- sigarayı bırakma,
- günde 1 duble den fazla alkol almama,
- enfeksiyon olasılığını en aza indirmek
- sağlık kontrollerine düzenli aralıklarla gitmek
- gerekli olduğunda aramak için acil telefon numaralarını vermek
- rahatsızlık başladığında deneyimlenen semptomları hatırlatmak; önceki semptomların tekrarlaması hastalığın nüks ettiğini gösterebilir.
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri görüldüğünde derhal sağlık personeline bildirmek:
- Kilo alma (1-1.5 kg) gO)
- İştah kaybı
- Efor dispnesi
- istirahat dispnesi
- Ortopne
- Ayak bileği, ayaklar ve karında ödem
- İnatçı öksürük
- Gece sık idrara çıkma
- Nokturnal dispne (gece uykudan uyandıran dispne)