Düşünme süreçlerinde bozulma

Düşünme süreçlerinde bozulma: Bilişsel işlemler ve aktivitelerdeki bozulmalardır.

Düşünme süreçlerinde bozulma nedenleri

• Beyindeki nörobiyolojik değişimlere ikincil olarak bilgi işlemleme ve sentezlemede yetersizlik(örneğin; tıbbi durumlar, toksinler, ilaç tedavileri ve ilaç kötüye kullanımı)
• Uzak bellek kaybına doğru ilerleyen yakın bellek kaybı.
• Uyum bozukluğu, konsantrasyonda azalma, konfüzyonel durum
• Yargı, içgörü, kavrama ve problem çözme yetilerinin kaybı
• Soyut düşünmede bozulma
• Uyku-uyanıklık örüntüsünde değişimler
• Dikkati yoğunlaştırmada güçlük
• Bilişsel-algısal değişimler (sanrı  ve paranoya)
• Duyusal-algısal değişimler (varsanı, yanılsama)
• Depresif durum (psödodemans)
• Anksiyete
• Endişe
• Korku

Düşünme süreçlerinde bozulma tanımlayıcı özellikler

• Hastada soyut düşünme ve yargılama bozukluğu görülür. Özellikle sosyal durumlarda yargı ve karar verme becerisinde bozulma belirgindir.
• Düşünceye odaklaşma ve konsantrasyon gerektiren basit problemleri hesaplamada güçlük yaşar.
• Yaşam deneyimlerinde genel bilgi, sosyokültürel ve eğitimsel uyumunda güçlük vardır.
• Yeni bilgi öğrenme ve hatırlamada yetersizlik gösterir.
• Kendini anlama ve gerçekçi olarak algılama yetisinde ya da içgörü yetisinde eksiklik gösterir.
• Kelimelerin anlamı ve arasındaki ilişkileri anlama ve hatırlamada (semantik bellekte) bozulma gösterir.

Düşünme süreçlerinde bozulma tanımlayıcı özellikler ileri evre

• Hasta aralıklı konfüzyon, uyum bozukluğu gösterir.
• Hasta olayları haturlayamadığında konfabulasyon kullanır, boşlukları başka olaylarla doldurur.
• Hasta afazi gösterir, düşüncelerini konuşma, yazma ya da sembollerle ifade edemez, başlangıçta kelimeleri bulmak zorlaşmıştır, en sonunda hiç konuşamama olur.
• Agnozi belirgindir.
• Duyusal uyarımları algılama yetisi bozulduğu için yakın kişileri, bildiği objeleri, kendini, bedeninin parçalarını tanıyamaz.
• Apraksi (amaçlı hareketlerin kaybı) gösterir.
• Hastada stereotipi, perseverasyon vardır.
• Sanrıları (delüzyon) vardır.
• Obsesyon ve kompulsiyonları vardır.
• Duyusal-algısal değişimlere bağlı varsanı, yanılsama ve depersonalizasyon vardır.
• Duygusal değişkenlik gösterir.
• Sakin ve pasif bir durumdayken birden öfkeli ve saldırgan olabilir.

Düşünme süreçlerinde bozulma beklenen sonuç

• Hasta bilişsel işlevleri ve organik patolojinin derecesine dayalı olarak en üst düzeyde kavrama ve yargılama yetisi gösterir.
• Uzak bellek işlevlerini kullanarak geçmiş yaşam olaylarını hatırlar.
• Anksiyete, korku ve konfüzyonu azalır.
• Verilen yönergeleri yerine getirir.
• Duyusal-algısal işlevlerini sürdürür.
• Yemek seçimi, kıyafet seçimi gibi temel kararlara katılır.
• Kişiye, yere ve zamana yönelim gösterir.

Düşünme süreçlerinde bozulma hemşirelik girişimleri

• Hastaya açık, arkadaşça ve sakin bir tarzla yaklaşılır.
• Hastanın dikkati topladıktan sonra hastaya doğrudan bakılır ve hemşire tanıtılır.
• Hasta ile iletişim halindeyken dikkat dağıtıcı unsurlar azaltılır.
• Belli bir alanda, basit ve kısa cümleler kullanılır ve tek soru sorulur.
• Hasta soruyu yanıtlamıyor ya da anlamış görünmüyorsa, soru tekrar edilir, tekrar sırasında aynı kelimeler kullanılır.
• Hastaya uygun zamanda nazikçe dokunulur.
• REM uykusunu arttıracak stratejiler geliştirilir.
• Özel olay ve durumlarda hasta ve ailesi kutlanır.
• Hastanın ağrı ya da rahatsızlık gösteren davranışları yakından gözlemlenir.
• Hastanın yaşam ortamı “gerçeğe uyum tahtası” ile düzenlenir.
• Hastanın odasına tanıdığı kişi, hayvan veya nesne fotoğrafları asılır.
• Hasta ile iletişimde açık ve anlaşılır bir dil kullanılır.
• Klinik içerisindeki rutinler aynen devam ettirilir.
• Afazi gösteren hastalar ile resim yoluyla iletişim kurulur.
• Hastanın gerçek duygularına karşılık verilir.
• Varsanı (halüsinasyon) yaşayan hasta ile tartışmaktan kaçınılır.
• Hastada varsanıyı davet eden duygular dinlenir ve yanlış yorumlanan duyu ile aynı ya da karşıt fikirde olmaksızın sakin, tarafsız bir şekilde karşılık verilir.
• Hasta ile geçmiş hayatı arasında bağlantı kurma çalışmaları yapılır.
• Küçük, tehdit edici olmayan basit bir evcil hayvan ya da bitki bakımı için teşvik edilir.
• Yanılsama (illüzyon)  yaşayan hastaya aksi söylenir ya da meydan okumaktan kaçınır. Bireyin ne yaşadığı basit dille kendisine anlatılır.
• Hasta yakınları ve ailesi, bireyin rahatsızlığı konusunda bilgilendirilir.

>> Hemşirelik tanıları ve bakım planları

Bu içerik “Hemşirelik Akademisi” tarafından hazırlanmıştır.