Angina pektoris ve hemşirelik bakımı

Angina pektoris, göğüste ağrı ya da basınç ile karakterize klinik bir sendromdur. Hemşirelik bakımı yapmadan önce bu hastalığı tanımak gerekir. Daha sonra hemşire bakım planı uygulanır. Angina pektoris, miyokarda sağlanan oksijen miktarı ile miyokardın oksijen gereksinimi arasındaki dengesizlik, miyokard iskemisi nedeniyle oluşur.

Sıklıkla koroner arterlerde atherosklerotik plak oluşumuyla damar lümeninin daralması, elastikiyetinin azalması ve koroner arterlerin dilatasyonunun bozulması ile ortaya çıkar. Bunlar özellikle egzersiz ya da kalbin iş yükünü ve oksijen gereksinimini arttıran faktörlerle görülür.

Miyokard iskemisinde oksijen eksikliğine bağlı hücresel irritabilite ve disritmiler oluşabilir. Disritmiler, kalbin pompalama etkinliğini ve böylece oksijen desteğini azaltarak miyokardın oksijen gereksinimini arttırırlar.

Araştırmalar %90 ve daha fazla orandaki iskeminin asemptomatik olduğunu göstermiştir. Bu tipteki iskemiye gizli iskemi denilmektedir. Miyokard sinir lifleri laktik asit artışı ile irrite olur ve kardiyak sinirlere ağrı mesajı yollanır ve üst torasik posterior sinir köklerinde ağrı yayılır. Ağrı, genellikle 3 ila 5 dakika kadar sürer.

Zorlanma gibi hazırlayıcı faktörler ortadan kalktığında, dinlenme ve nitrogliserin uygulanması ile ağrı azalır. Miyokardın oksijen gereksinimi ile oksijen desteği arasındaki ayırımdan sorumlu diğer faktörler; 

• Düşük kan basıncı
• Düşük kan hacmi
• Vazokonstrüksiyona neden olan ilaçlar
• Valvular hastalıklar
• Koroner ostia stenozu (konjenital ya da sekonder sfilize bağlı)
• Aort stenozu
• Aşırı katekolamin stimülasyon (kokain intoksikasyonu ya da aşırı dozu
• Kronik konjestif kalp yetmezliği gibi)
• Anemi
• Oksijen-hemoglobin bozuklukları
• Kronik akciğer hastalıkları da miyokard iskemisine sebep olabilir.

Angina pektoris tipleri

• Stabil angina, genelikle egzersizle ortaya çıkan, dinlenme ya da nitrogliserin ile azalan tipik bir gögüs ağrısıdır. Aynı zamanda stres, anksiyete, sigara içme ya da soğuk hava göğüs ağrısını hazırlayabilir. Stabil angina atakları genellikle aynı tipte başlangıç gösterir. Süresi ve yoğunluğu aynıdır.
• Unstabil angina, atherosklerozun ilerlemesiyle birlikte semptomların sıklığı, süresi ve yoğunluğunda artışla karakterizedir. Dinlenme, nitrogliserin ve diğer tedavilere yanıtı daha azdır. Printzmetal angina (varyant ya da vazospastik angina) koroner arterlerde vazospazm nedeniyle oluşur, dinlenme sırasında da göğüs ağrısı vardır.

Anginalı kişilerde prematüre atımlar ya da fibrillasyonlar gibi disritmiler oluşabilir. Hücreler oksijen ve yoksunluğu yaşayarak kolay uyarılabilir hale gelir ve çeşitli bölgelerde ektopik pacemaker hücreleri oluşabilir, kontraktilitesi azalabilir.

Bazı anginal ağrılar, belirsiz olabilir ve hasta ağrıyı algılayamayabilir ya da atlayabilir. Angina pektoris, göğüste birçok rahatsızlıkla benzer olabilir.

Hemşirelik tanısı: Angina pektoris

Angina pektoris nedeni

Miyokardın oksijen gereksinimi ile miyokarda sağlanan oksijen miktarı arasındaki dengesizliğe bağlı iskemi ile ilgilidir.

Angina pektoris beklenen sonuç

• Göğüs ağrısı başladıktan sonra 30 dakika içinde; hasta ağrın azaldığını ya da kaybolduğunu ifade eder.
• Rahatlamış bir yüz ifadesi ve postürü vardır.
• Solunum hızı ve derinliği normaldir, ağrının huzursuzluk, yüz ifadesi ya da diğer bulgu ve belirtileri görülmez.
• Göğüs ağrısı başladıktan sonra 1 saat içinde hastanın; yaşam bulguları normal sınırlar içindedir.
• Aktivitelere katılımı artar, yaşamı tehdit edici disritmiler görülmez.

Angina pektoris hemşirelik girişimleri

• Göğüs ağrısı ataklarını tanımlamak ve kaydetmek.
• Ağrı atakları sırasında hastanın yanında kalmak ve hekime rapor etmek.
• Hastanın soru sormasını desteklemek, destekleyici ve sakin bir çevre oluşturmak.
• Akut göğüs ağrısı sırasında 12 derivasyonlu EKG çekme.
• Ağrının başlangıcında önerilen sublingual nitrogliserin ilacı vermek.
• Ağrı ilacı verilmeden önce ve sonra kan basıncı, nabız, solunum ve ağrıyı değerlendirip kaydetmek.
• Göğüs ağrısını azaltmak üzere hastaya yatak istirahati vermek ve semi fowler pozisyon almasını sağlamak.
• Çevredeki gürültünün en aza inmesi için uygulamaları yapmak.
• Nitratların yan etkilerini gözlemlemek.
• Önerilmişse oksijen tedavisi uygulamak.
• Beta blokerler verildiğinde hipotansiyon, bradikardi, bronkospazm ve konjestif kalp yetmezliği. yönünden hastayı gözlemlemek.
• Kalsiyum kanal blokerlerini tedavi edici etkileri ve yan etkileri bakımından gözlemlemek.
• IV yolu açıklığını sürdürmek.

Angina pektoris hasta aile eğitimi ve taburcu planı

Hasta ve ailesi taburcu olmadan önce;

• Göğüs ağrısının fizyopatolojisi ve anlamı,
• Sigara içme, stres, yapılmaması, yağdan ve kolesterolden zengin diyet gibi risk faktörlerinin değiştirilmesi için önerileri,
• Günlük yaşam aktivitelerinin sürdürülmesi, tüm ilaçların kullanım amacı, dozajı, uygulanma yolu, yan etkileri, toksik etkileri (genelde nitratlar, beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri ya da antikipemik ilaçlar, vb. verilir),
• Göğüs ağrısına neden olabilecek bedensel zorlanma, aşırı sıcak, emosyonel yönden stresli durumlar ve ağır yiyecekler gibi aktivitelerden kaçınma,
• Yemekten iki saat sonrasına kadar fiziksel aktivite yapmama ve mümkünse her yemekten sonra dinlenme,
• Kalp hızını arttırarak göğüs ağrısına yol açabilecek kafeinli içecekleri iki fincandan fazla almama, nikotin, diyet hapları ve nazal dekonjestan ilaçlar almama,
• Yaşam biçimi değişiklikleri, stres, kilo verme, kardiyak egzersiz ve sigarayı bırakma programları gibi risk faktörlerinin değişimi ile ilgili destek gruplarının varlığı,
• Tıbbi müdahale gerektirecek ve 20 dakika içinde üç nitrogliserin tablet almasına karşın geçmeyen ağrı; yeni anginal atağın başlaması, çarpıntı, senkop, dispne ya da terleme gibi bulgu ve belirtileri, kontrol için tarih, saat ve yeri konusunda randevuları,
• Hekim ile nasıl iletişim kuracağı öğretilir.

>> Hemşirelik tanıları ve bakım planları

Bu içerik “Hemşirelik Akademisi” tarafından hazırlanmıştır.