Halk arasında ince hastalık olarak adlandırılan verem hastalığı ne kadar ciddi bir hastalıktır? Veremin belirtileri, bulaşma yolları ve tedavi yöntemleri nelerdir.
Verem, mycobacterium tuberculosis(Koch basili) adındaki bir bakteri sebebiyle bulaşan , iltihabi bir hastalık türüdür. Bu hastalığın etken maddesi 1882 yılında bulunmuştur. Genellikle akciğerlerde ortaya çıkan bu hastalık nadiren de olsa diğer organları tutabilir. Genelde akciğer veremi olarak bilinmektedir. Bu bakteri çeşidi vücuda girdikten sonra hemen hastalık oluşturmayabilir. Vücut direncinin düşmesi gibi çeşitli nedenlerden dolayı bu bakteri daha sonra vereme neden olmaktadır.
Verem hala bütün dünyada tıbbi ve ekonomik durumu yetersiz olan insanlar arasındaki başlıca ölüm sebebidir. Bu bakterinin dünyada 1.7 milyar insanda olduğu ve her yıl 3 milyon insanın bu yüzden ölmüş olabileceği tahmin ediliyor. Her yıl 10 milyon dolayında yeni verem hastaları ortaya çıkabilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü dünya üzerindeki tüm ölümlerin yüzde 6’sının veremden kaynaklandığını tahmin etmektedir.
Verem nasıl bulaşır?
Verem, genellikle solunum yoluyla bulaşan bir hastalık türüdür. Bu sebeple verem mikrobu da çoğunlukla akciğere yerleşmektedir. Vücut savunması yetersiz olduğunda ve bakteri akciğere yerleştiğinde burada yara oluşturur. Bu sırada bakteri çoğalmaya devam etmektedir.
Nefes alıp verirken olmasa da hapşırırken veya öksürürken bu bakteriler dış ortama geçmektedir. Dış ortama geçen bakteri kapalı ortamlarda başka kişilerin nefes almasıyla akciğerlerine geçmektedir. Böylece verem mikrobu diğer kişilere de bulaşmış olur.
Verem hastasında görülen belirtiler nelerdir?
Verem hastalığının gösterdiği belirtileri sadece bu hastalığa özgün değildir. Bir çok akciğer kaynaklı hastalıkta bu belirtiler görülebilir. Verem hastalarında en sık görülen belirti öksürüktür. Öksürük esnasında hasta balgam çıkarabilir.
Balgam çıkarma ve kan gelmesi hastalığın kronikleşmiş olabileceğinin bir göstergesi olabilmektedir. Fakat hastalığın başlangıç döneminlerinde nadir de olsa bu durum gözlemlenebilir. Halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, öksürük ve gece terlemesi hastalığın ilk belirtileri arasındadır. Kişi genelde bu durumun verem olabileceğini düşünemeyebilir. İlerlemiş verem hastalıklarında akciğerdeki hasar sonucu nefes almada güçlük çekilebilir. Hastanın ateşi artar.
Kimler risk altında?
- Günümüzde en riskli kişiler gruplar hastalarıdır. Bu şekilde vereme yakalanma riski artmaktadır. Ekonomik durumu düşük, sağlık ihtiyaçlarının yeterince karşılanamayan kişilerde vereme yakalanma oranı daha sık görülür.
- Beslenme verem hastalığının önlenmesinde çok önemlidir.
- Maddi zorluklar yüzünden dengeli ve yetersiz beslenen kişilerde görülme ihtimali oldukça fazladır.
- Kalabalık ortamlarda bulunma, şehir hayatı risk faktörleri arasındadır.
- Bunun yanında yapılan çalışmalar ırklar arası fark oluşmasının da verem hastalığında etkili olduğunu göstermektedir. Kan grubu AB olanlar, 0 olanlara göre vereme daha çok yakalanmaktadir.
- Alkol kullanımı bu hastalığın riskini 10 kat arttırır.
- Ayrıca şeker hastalığı, çok stresli bir yaşam, kanser veremin oluşmasında etken rol oynamaktadır.
Verem nasıl teşhis edilir?
Bazı durumlarda belirtiler iki haftadan fazla sürmekte ise yapılan ilk muayene sonrası hastadan bazı tetkikler istenebilir. Bunlardan en önemlisi balgamın incelenmesidir. Balgamın içeriği incelenerek verem mikrobu olup olmadığı araştırılmaktadır. Yeterli olmazsa bir gün boyunca çıkarlan balgam incelenir.
Belirtilerin olması fakat balgam incelenmesinde bu bakteri görülemiyor olması durumunda akciğer grafisi çekilir. Yapılan bazı kan tahlilleri sonucunda verem teşhisi koyulabilir. Sabah hasta kalkmadan hemen önce alınan mide suyunun incelenmesi de verem teşhisinde kullanılan bir yöntem çeşitlerindendir.
Çok nadir durumlarda ise balgam alınır ve besiyerinde verem mikrobu olup olmadığını anlamak için üremeye bırakılır. Eğer bakterilerin üremesi görülüyor ise verem teşhisi konabilir.
Verem tedavisi
Tüberküloz yani verem artık kesinlikle başarıyla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tedavide rifampisin,pirazinamid, izoniazid ve etambutol içeren antibiyotikler kullanılır. Tedavisinin ilk iki ayında bu dört ilaç kullanılmaktadır.
İki ayın ardından dört ayda rifampisin ve izoniazid kullanılır. Standart tedavi süresi altı ay civarındadır. Bunun yanı sıra tedavi süresi; tüberküloz basilinin etkilediği organ, dirençli basille enfekte olma hali, nüks ya da kronik vaka olması, eşlik eden diğer hastalıkların olması ve hastanın diğer özellikleri de dikkate alınarak düzenlenir.
KAYNAK: Hemsire.Com