Çalışanların hayatını çekilmez hale getiren mobbing, iş yerinde duygusal taciz, psikolojik baskı, dışlama, aşağılık hissi uyandırma, rahatsızlık verme, çalışanın motivasyonunu ve öz güvenini kırıp mutsuz etme gibi bir çok davranışı içine alıyor.Yapılan yeni düzenlemeler artık mobbingin tespiti ve şikayeti kolaylaşmıştır. Bu içeriğimizde çalışanlara uygulanan mobbingi ele alacağız.
Mobbing nasıl ortaya çıkar?
- Çalışanın mesleki yeterliliklerin sorgulanmaya başlandıysa,
- Çalışana güvenilmediğini kasıtlı olarak hissetiriliyorsa,
- Çalışana kasıtlı olarak belirtilen sürede bitmeyecek işler veriliyorsa,
- Çalışanla diğer iş arkadaşlarının bildiği bilgilerin gizleniyorsa,
- Çalışan görmezden gelinerek izole ediliyorsa,
- Çalışanın yetkilerinin kısıtlanmışsa ve bağımsız iş yapmayacağı hissi verilmişse bun durumlar başlıca mobbing belirtileridir.
Kısaca; çalışan aniden yetersizmiş gibi gösterilir, daha önce sorun olmayan hatalar çok büyük hata gibi gösterilir kişi mahçup edilerek suçluluk hissi uyandırılır. Bunlar sadece yönetim tarafından değil çalışma arkadaşları tarafındanda uygulanabilir. Çalışma arkadaşları tarafından mobbinge uğrayan kişi amirine şikayetde bulunsada eline hiç bir şey geçmemektedir. Bu olumsuz olaylar sonucunda kişi tayin isteme hakkı varsa tayin ister yada istifa eder.
Mobbing’in etkileri
- Mobbing, insanın benlik duygusunu zedeler, mesleğini sorgular
- Psikolojik ve pskiyatrik rahatsızlıklara neden olur (paronoya başlar).
- Toplumdan kendini soyutlar, özgüvenini kaybeder.
- Korku, endişe, öfke, utanç duyguları hissedilir.
- Mobbing bir çok sağlık sorununuda beraberinde getirir. (Uyku bozuklukları, yüksek tansiyon, panik atak, depresyon ve kalp krizine kadar sağlık sorunları oluşabilir.)
1993 yılında İsveç’te çıkarılan ‘İşyerinde Kişilerin Mağdur Edilmesi’ adlı kanunla, ilkkez mobbing suçu yasaya girmiştir. Türkiye ise hala 1993 yılının İsveçini yakalayamamıştır. Türkiye’de ise bir çok işyerlerinde en ağır şekliyle mobbing uygulanmaktadır.
Mart 2011’de Resmi Gazete'de yayınlanan genelgeyle çalışanları koruyacak bir çok tedbir alındı. İşverenler bu genelgeyle tazminat ve işe iade ile hükümleri yerine getirmemek için çalışana mobbing uygulayarak istifaya zorlamaktadırlar. Çalışanda psikolojik açıdan yıprandığı için çareyi istfa etmekte görmektedir.
Mobbing’e maruz kalan kişi ne yapmalıdır?
Hukuksal haklar;
- İş sözleşmesinin haklı gerekçeleriyle feshedebilir.
- Belli şartlarda ayrımcılık tazminatı isteyebilir.
- Borçlar Kanunu ve Türk Medeni Kanunu’na göre tazminat isteme hakkı vardır.
- Mobbing’e uğrayan kişi, mobbing yapan yöneticiye dava açabilir ve manevi tazminat isteyebilir.
- Koşulları sağlıyor ise kişi, kötü niyet tazminatınada başvurabilir.
Mobbinge karşı alınacak diğer önlemler;
- Mobbing yapan kişiyi uyarın ve itiraz edin açıkça durumu kabullenmediğinizi ve taciz edici söz ve davranışlarını durdurmasını isteyin. Bunu dile getirirken yanınızda güvenebileceğiniz ve gerektiğinde size şahitlik edebilecek bir arkadaşınız bulunsun.
- Akıl defter değildir. Olayları, verilen anlamsız emirleri ve uygulamaları bir deftere not edin.
- İlk fırsatta mobbing uygulayan kişiyi yetkili birine şikayet edin. Açıkça ve kanıtlarıyla birlikte.
- Gerektiği taktirde, tıbbi ve psikolojik destek alın. Hem yardımcı olacaktır, hemde size kanıt oluşturcaktır.
- Şikâyetiniz hakkında yapılan işlemlerin takiçsi olun.
- İş arkadaşlarınızla yaşadığınız olayları paylaşın, onlar da benzer durumları yaşamış olabilirler, birlikte şikayetçi olmanız daha etkili olur.
Mobbing hakkında çok daha geniş kapsamlı bilgiye ''Mobbing Eğitim Yardım Araştırma Derneği'' (mobbingdernegi.org.tr)'nden ulaşabilirsiniz.
KAYNAK: Hemsire.Com