Neden her şeyi unutuyoruz? Unutkanlık engellenebilir mi?
Teknoloji ilerledi artık 200 telefon numarasını hafızamızda saklamak zorunda değiliz. Hatırlamak zorunda kaldığımız şey sayısı gün geçtikçe azalıyor. Önceden erkekler evlilik yıldönümünü unuttuğu için eşlerinin gazabına uğruyordu. Ama şimdi sosyal medyanın hatırlatması sayesinde veya telefonlarımıza kaydettiğimiz hatırlatmalar sayesinde artık hiçbir şeyi hafızamıza kaydetmemize gerek kalmıyor. Hiçbir şeyi hatırlamamıza gerek kalmıyor. Bunlara rağmen peki günümüzde unutkanlık neden bu kadar çoğaldı?
Unutkanlık sebepleri nelerdir?
- Unutkanlığın genel sebepleri içinde en sık rastlananı psödodemans'tır. Yalancı bunama olarak da bilinen bu durumu en sık depresyonda görürüz. Kişi o dönemde eğer depresif bir durum yaşamışa unutkanlık için bir sebep olmuş olur.
- Yorgunluk; yorgun olan kişilerde unutkanlık daha fazla görülmektedir.
- Stres; yoğun stres başta sağlığımız olmak üzere hayatımızın heralanını olumsuz etkilemektedir.
- Bir başka unutkanlık sebebi B12 vitamin eksikliğidir. Unutkan kişiler kendini genellikle bu snıfa sokmayı tercih eder.
- Şizofreni, Bipolar Bozukluk (duygu durum bozukluğu ya da manik depresif bozukluk) gibi hastalıklarda unutkanlıklar görülebilir. Bunun sebebi şizofrenide bilişsel süreçlerin bozulması, bipolar bozuklukta ise duygu durumdaki çökmelerdir.
- Demans en önemli unutkanlık sebeplerinden biridir.
Unutkanlığın fiziksel sebepleri var mı?
Evet, unutkanlığın fiziksel sebepleri de olabilir. Örneğin bir beyin tümörü, beyinle alakalı bir başka rahatsızlık, metabolizmayı bozan başka hastalıklar ve ağır Diyete ek olarak kanser de unutkanlığa sebep olabilir. Ancak en sık rastlanan hastalıkların başında hipotiroidi gelir. Aslına bakılırsa hipotiroidi sadece kendi başına bunu yapmaz. Metabolizmadaki yavaşlamaya ek olarak oluşturduğu depresyon nedeniyle de bu tabloya neden olabilir. Tabii bunlar, vücut fonksiyonlarındaki çökmeyle alakalı unutkanlık nedenleridir.
Unutkanlığın tedavisi var mı?
Unutkanlık bir hastalığa bağlı mı değil mi? Önce bunu belirlemek gerekir. Hastalığa bağlıysa, buna uygun bir yöntem izlenmelidir. Unutkanlığın çok iyi gözlenmesi gereklidir. Tedavide erken değerlendirme olması ve hastanın takibinin yapılması çok önemlidir. Unutkanlığın ne şekilde seyrettiği de yine tedavinin belirleyicileri arasında yer alır. Çünkü unutkanlık düzelebilir ya da gittikçe derinleşebilir. Her hastalığın kendine özgü bir yaklaşım biçimi vardır.
Demans, en belirgin unutkanlık nedenlerinden bir tanesidir. Bu hastalıkta özellikle dikkat edilmesi gereken ilk evredir. Demans erken evrede psikiyatrik belirtileri taklit eder. Kişi hatırlayamadığı için sinirlenebilir, unuttuğu için üzüntü duyabilir, öfkelenebilir.
Unutkanlıktan korunup hafızayı güçlendirmek için ne yapmalıyız?
- Genel sağlımıza dikkat edilmeli.
- Tansiyon yüksekliği, kolestrol yüksekliği gibi kalp hastalığı riskleri bunama için de risk faktörü olduğundan kontrol altına aldırılmalı.
- Zihinsel aktivite yapmalıyız. Bulmaca, sudoku çözmeli, kitap okumalı, satranç oynanmalı.
- Düzenli yürüyüş yapmalıyız ve vücudumuzu bilinç açık tutulma.
- Düzenli beslenmeliyiz. Katı yağlar yerine sıvı yağlar tüketmeliyiz, daha çok yeşil sebzeli yiyecekler yenmeli.
- Özellikle depresyon gibi psikiyatrik hastalıklar varsa tedavi olunmalı.
- Aşırı alkol tüketilmemeli.
- Sigara içilmemeli.
- Unutkanlık olduğunda "yaşlılıktandır" demeyip bir hekime başvurulmalı.
KAYNAK: Hemsire.Com