Açılımı Low Density Lipopretein yani Türkçesi düşük yoğunluklu lipoprotein olarak adlandırılır. 20 yaşının ardından en azından 5 yılda bir defa LDL tahlili yaptırılması tavsiye edilmektedir. LDL kötü kolesterol olarak adlandırılır. HDL ise iyi huylu kolesteroldür. Atardamarlarda katman birikimine ve tıkanmalara neden olan LDL kolesterol türüdür.
LDL koletrol kaç olmalıdır?
Belirlenmesi gereken LDL seviyesi yaşa, yaşam tarzına ve genel vücuttaki sağlığa göre değişkenlik gösterebilmektedir. Ancak mümkün olduğuca bu değerin 100 mg/dL’den daha düşük olması gerekir. Çünkü LDL kolestrol değerinin artışı sağlık açısından getirteceği tehlikelin artışı demektir.
Normal LDL Kolesterol Değerleri Nedir?
- 100 mg/dL’den (veya 2.59 mmol/L’den) düşük olan LDL en sağlıklı seviye sayılabilir.
- 100 – 129 mg/dL (veya 2.59 – 3.34 mmol/L) arasındaki LDL sağlıklı ancak dikkat edilmesi gereken seviyededir.
- 130 – 159 mg/dL (veya 3.37 – 4.12 mmol/L) arası LDL değeri sağlıklı sınırı aşmış sayılabilir.
- 160 – 189 mg/dL (veya 4.15 – 4.90 mmol/L) arası LDL değeri yüksek seviyededir.
- 190 mg/dL’nin (veya 4.90 mmol/l’nin) üzerindeki LDL değeri çok yüksek seviyededir. Tedbir alınması gerekir.
LDL yüksekliği hangi anlamı taşır?
LDL yüksekliği damar tıkanıklığı riskini ve kalp hastalıkları riskini ciddi bir yüzde ile artırmaktadır. Bunun sebebi ise atardamar çeperinde kolesterol birikimine neden olmasıdır. Biriken kolesterol küçük çaplı damarlarda kan akışının azalmasına sebep olur. Kalp problemi olan kişi LDL seviyesini 100 mg/dL’nin altında tutmalıdır. Bu tür hastalar için ideal LDL seviyesi 70 mg/dL altıdır.
LDL yüksekliğinin sebepleri nelerdir?
1- Yanlış beslenme
Çok fazla doymuş yağ tüketmek LDL yüksekliğine neden olur. Bu türdeki yağlar en çok hayvansal olan gıdalarda bulunmaktadır. Doymuş yağ oranı yüksek olan gıdalara örnek olarak;
- Yağlı kırmızı et, süt, yumurta ve peynir gibi hayvansal gıdalar.
- Hindistan cevizi yağı, palm veya kakao yağı içeren paketlenmiş gıdalar.
- Katı margarin, tereyağı
- Kızarmış yiyecekler
- Katı bitkisel yağ
- Çerez, cips, kraker gibi atıştırmalıklar
2- Sigara
Tütün mamullerindeki nikotin, kan damarı çeperine zarar vererek LDL’nin damara yapışmasına sebep olur.
Yapışanların yerine vücut tekrar yenilerini üretmeye başlar. Bu yüzden LDL yükselmeye başlar. Sigara içmek bu sebeplerle felç ve kalp krizine yakalanma konusunda ciddi artışlara neden olur.
3- Obezite
LDL parçacıkları sadece kolesterol taşımamaktadır. Aynı zamanda trigiliserid de taşırlar. Aşırı kilodan dolayı vücuttaki trigliserid seviyesi artarken iyi kolesterolü yani HDL’yi düşürür. Artan trigliseridi taşımak amacıyla daha fazla LDL üretilir. LDL’yi çözecek HDL’lerin azalması ile birlikte LDL yüksekliği oluşur.
4- Hareketsizlik
Egzersiz yapmama da LDL yüksekliğine sebep olur.
5- Yaş - cinsiyet
Erkeklerde 50li yaşlardan sonra kadınlarda ise menopoz sonrasında artış göstermektedir.
6- Stres
Yoğun stres her şeyde olduğu gibi LDL için de risk taşır. LDL nin yükselmesine sebep olur.
7- Troid bezinin düzensiz çalışması
Troid hormonu yağların üretiminde, emilmesinde birçok düzenleyici faaliyeti, bulunmaktadır. Kolesterol de bir tür yağdır. Troid salgısı azlığı durumunda LDL reseptörleri azalır. LDL’NİN miktarını algılayamayan metabolizma daha fazla LDL üretmek için çalışır. Bu sebeple LDL miktarı artar.
8- Bulaşıcı hastalıklar
Hangi hastalığın nasıl etki ettiği henüz detayları ile açıklanamamış da olsa aşağıdaki hastalıklar LDL yüksekliğine sebep olabilir;
- Kilamidyal pnömoni
- H. Pylori (sindirim sistemi ülseri)
- Herpes (uçuğa ve bazı diğer hastalıklara neden olan virüs)
- Sitomegalovirüs
Bakteri ve virüsler hücre metabolizmasını bozarak kolesterol fazlalığına yol açabileceği tahmin edilmektedir. Bazı çalışmalara göre ise LDL yüksekliği bu hastalıklarla savaşan vücudun savunma mekanizmasının artışı sağlanmış olabilir.
LDL düşüklüğü ne anlama gelir?
Kötü kolesterol olarak adlandırılan LDL’nin bazı önemli görevleri de bulunmaktadır. LDL düşüklüğü çoğu zaman sağlıklı olan bünyeye işaret etse bile çok nadiren bir sorunun belirtisi de olabilmektedir. Uzmanlar arasında görüş birliği olmasa da, 40 mg/dL’nin altındaki LDL için düşük seviyededir sayılabilir.
Kanda LDL düşüklüğüne sebep olabilecek etkenler hala araştırma aşamasındadır. Aşağıdaki iki etkenin LDL düşüklüğüne sebep olabileceği düşünülüyor;
- Parkinson hastalığı
- Ketojenik diyet (Karbonhidrat içermeyen diyet)
LDL düşüklüğü çok nadiren de olsa aşağıdaki sorunlara yol açabilir;
- Bazı kanserler
- Hemorajik inme: beyin kanaması sonrasında oluşan felç.
- Depresyon, kaygı bozuklukları.
- Hamilelerde prematüre doğum veya bebek ağırlığında düşüklük.
KAYNAK: Hemsire.Com