Kan vermek ülkemizde neden bu kadar değersiz olarak görülmektedir. Aslında kan bağışı sadece kan alacak kişiye değil kan verecek kişiye de yarar sağlamaktadır.
Her yıl yüzlerce insan hastalık veya kazanın ardından kan bulunamadığı için hayatını kaybetmektedir. Buna karşılık, son yıllarda yapılan araştırmalar neticesinde ülkemizdeki yıllık kan bağışı oranının ülke nüfusunun yüzde 1’i kadar olduğunu görülmektedir. Kan bağışı, kan beklemekte olan kişilerin hayatlarını kurtarmanın yanında kişinin kendi sağlığı açısından da yaşamsal önem taşımaktadır. Kan bağışında kan hücreleri yenilenmektedir, bu da daha sağlıklı ve daha güçlü bir vücuda sahip olunmasını sağlamaktadır.
Kan, tek kaynağı insan olan çok değerli bir karışımdır. Yaklaşık kırk yıldır kan yerine kullanılabilecek ve bu değerli yaşam iksirinin yerine konulabilecek, yapay bir madde elde etmeye yönelik çalışmalar olmaktadır, ancak bu konuda tatmin edici sonuçlar alınamamıştır. Elde edilen, sınırlı kullanım alanı olan bazı yedekler de kullanımlarının pratik olmaması ve çeşitli yan etkileri sebebiyle yaygın olarak tercih edilememiştir. Tek kaynağının insan olması ve ihtiyaç duyulduğu taktirde yerine kullanılabilecek bir yedeğinin olmaması kanın ve kan bağışlamanın önemini oldukça arttırmaktadır.
Herkesin bir gün kan bağışına ihtiyacı olabilir!
Düşünün ki; bir yakınınız hastanede, acil bir müdahale yapılması gerekmekte, bunun için de uygun gruptan ve güvenli kan bulunması şart. Siz hemen kan vermeyi istiyorsunuz, ancak sizin kanınız yakınınıza uygun bir kan değil. Aranan kan bulunamadı ve geçen zaman hastanızın aleyhine işlemekte, yapılacak ameliyat geciktikçe başarı şansı da azalmaktadır. Çok sevdiğiniz bir insan (anneniz, babanız, kardeşiniz, eşiniz veya biricik evladınız olma ihtimali var) çaresiz bir şekilde bekliyor ve sizin elinizden hiçbir şey gelmiyor. İşte sağlıklı iken kan bağışlamakla böyle çaresiz beklemekte olan bir insana ve onun çaresizlik içinde kıvranan sevdiklerine çare olacağınızı düşünmeniz kişiye şevk vermektedir. Kan bağışlamanın bence en büyük faydası, insanın ömründe bir kez olsun bu duyguyu yaşayabilmesidir.
Ülkemizde kan bağışları yeterli düzeyde değil!
Gelişmiş olan ülkelerde bir yıl içerisinde toplam ülke nüfusunun yüzde 3-4 kadar bir kısmı kan bağışlamaktadır. Bu miktar bağış gerçekleştiği taktirde , o ülkenin kan ve kan ürünleri ihtiyacı karşılanabilmekte ve hastaneye giden hasta veya yaralıların “kan bulma ya da bulamama” gibi bir derdine kesin çözüm bulunmaktadır. Ülkemizde ise ne yazık ki yıllık bağış oranı yüzde%1 civarında kalmıştır. Daha önce yurt dışında(Gelişmiş ülkelerde)bulunmuş ve oralarda sağlık hizmeti alan hastalar, bir yakınları veya kendi ihtiyaçları için, kan kullanımı gereken bir cerrahi operasyon amacıyla hastanelere başvurduklarında bizim ülkemizin gerçekleri ile yüz yüze gelmekte ve hiç düşünmeden sert bir üslupla ülkemizi eleştirmekte, hatta ilgili makamlara şikayet etmektedirler. Ayrıca ülkemiz insanların nasıl bu kadar duyarsız olduklarını, kan bağışlamadıklarını sorgulamaktadırlar.
Oysa ki hemen şikayet etmenin yerine şu şekilde düşünmek daha iyi bir çözüm olmaz mı? Sağlıklı her insan ömründe 2 defa kan bağışlarsa bu sebeple sağlıklı hiçbir insana zarar gelmez, buna karşılık kan bulunamaması sebebiyle hasta veya hasta yakınları zor durumda kalmamış olur. Çoğu insan evini, arabasını ve değerli şeylerimizi sigorta ettirerek, onlara gelebilecek zararları hissetmemek adına yıllık olarak belli bir miktar paramızı bu iş amacıyla ayırmaktayız. Acaba kendi sağlığımıza gelebilecek bir zarar durumunda (bir kaza veya hastalık) kendimizi güvende hissetmemiz daha mı az derecede önemli? Tabiki hayır. Böyle bir durumda çok paramız olması halinde bile işimize yaramayacaktır. O halde bu konuda herkesin, üzerine düşeni yapması oldukça önemlidir.
Kimler kan bağışında bulunabilir?
18-65 Yaş arasında, 50 kg ağırlığın üzerinde, önemli bir sağlık problemi bulunmayan, hemoglobin ölçümü sonucu normal olan herkes (en sık 2 ay arayla) yılda dört kez kan bağışında bulunabilir.
Kan vermenin başlıca yararları
- Kan verince kan yapan organlar uyarılmaktadır ve kan yapmak durumunda kalırlar.
- Kan hücreleri yenilenmiş olur.
- İnsan psikolojik açıdan rahatlar, kendini huzurlu hissetmiş olur.
- Daha sonra kendisine kan verilmesi gerektiği durumlarda bunu yapacak insanların çıkacağını düşünerek güven duyabilir.
- Her kan bağışlayana kan grubu, kan sayımı ve kan yoluyla bulaşan hastalıklarla ilgili tarama testleri uygulanmaktadır, bu da bir fayda olarak düşünülebilir.
- Gönüllü bağışçılardan alınan kan, güvenli kan olduğu için kan yoluyla hastalık bulaşması ihtimali de daha az olmaktadır.
- Sonuç olarak gönüllü bağışçıların oranının artışı, toplumun sağlık seviyesi üzerine olumlu etki yapmaktadır.
Kan bağışlamak isteyen gönüllülere yapılan işlemler nelerdir?
- Öncelikle bağış yapmak isteyen adaylara bir “donör değerlendirme formu” verilerek bunu dikkatli bir şekilde , doğru ve samimi cevaplar vererek doldurmaları ve altını imzalamaları istenmektedir.
- Formu doldurup, verdiklerinde bu form ilgili arkadaşlarımız tarafından incelenmektedir ve donör adayı ile yüz yüze, kısa bir görüşme yapılmaktadır. Bu görüşmede bazı sorular ve verilen cevaplar hakkında inceleme yapılmakta ve yanlış anlaşılmalar varsa düzeltilmektedir.
- Bu aşamada kan vericisi olmaya engel bir durum olan herhangi bir sorun yoksa fizik muayene (boy, kilo, tansiyon, nabız ölçümü ve gözle muayene) yapılmaktadır.
- Bu aşamada da bir problemle karşılaşılmadıysa o zaman yapılacak testler için tüpe kan alınmaktadır. Alınan kan örneğinde kan sayımı ve diğer bazı (hastalık vb.) testleri yapılmaktadır.
- Eğer testler sonucunda kan alınmasına engel teşkil eden bir sonuçla karşılaşılırsa, bu konuyla ilgili olarak donör adayına yazılı bir bilgilendirme yapılmaktadır.
- Kanda yapılan testlerde de engel bir durum tespit edilmediği taktirde bağışçı adayı kanının alınması için donör yatağına alınarak, bir ünite kan alınmaktadır. Kan alma işlemi 15 dakikadan daha az sürmektedir.
- Kan alımı sonrasında 10-15 dakikalık bir gözlem süresi bulunmaktadır. Bu arada bağışçılarımıza yiyecek ve içecek ikramı yapılmaktadır ve kendilerine teşekkür ederek uğurlanırlar.
Kan bağışı hakkında neler düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı bizlerle paylaşın!
KAYNAK: Hemsire.Com