İntramüsküler enjeksiyon nedir? Hangi durumlarda tercih edilir? Hangi bölgelere uygulanır?
İntramüsküler (İM) enjeksiyon; kas tabakası içerisine ilaç enjekte edilmesi işlemidir.
Kas tabakası kan damarları açısından zengin durumda olduğundan dolayı yayılım subkutan enjeksiyon yöntemine nazaran daha hızlıdır.
İntramüsküler enjeksiyon hangi durumlarda tercih edilmelidir?
- İlacın etkisinin çok çabuk görülmesi gerektiği zamanlarda
- Hastanın oral yolla ilaç alamayacağı zaman
- Gastrointestinal sivaları ilaç içeriğine zarar verdiği zaman
İntramüsküler enjeksiyon için gerekli malzemeler
- Eldiven
- Pamuk
- Enjektör
- İlaç (ampul veya flakon)
- Antiseptik solüsyon
- Tıbbi atık kutusu
Ampulden ve flakondan ilaç hazırlama;
1- Ampulden ilaç hazırlama
- Her işlemden önce olduğu gibi öncelikle hijyen kuralları gereği elleri yıkamak gereklidir. Daha sonra eldiven giyilir.
- İlaç nadiren de olsa ampulün üst kısmına sıkışmış olabilir. Böyle durumlarda ampule birkaç defa hafif parmak darbeleri ile vurarak ilacın ampulün alt kısmına indikten sonra kırma işlemini yapmalıyız.
- Çoğunlukla ampullerin üstünde renkli nokta bulunmaktadır. Bu noktalara basınç uygulandığı taktirde ampul kolaylıkla istenildiği gibi kırılabilir.
- Kırma işlemi esnasında cam parçaları bazen ampul içine kaçabilmektedir. Böyle durumlarda kesinlikle o ampulü kullanmamalıyız.
- İlacı ampul içinden enjektöre çektikten sonra iğne ucunu mutlaka değiştirmeliyiz. Çünkü iğne ucu ampulle temas ettikçe körelecektir. Bu durum hastanın daha fazla acı duymasına neden olabilir.
2- Flakondan ilaç hazırlama
- Her işlem öncesindeki gibi eller yıkandıktan sonra eldiven giyilir.
- Eğer flakonun kapağı varsa kapağı açılıp, kauçuk kısmın açığa çıkması sağlanır.
- Enjektöre çekilmiş çözücü sıvı, olabildiğince ortasından flakonun içine enjekte edilir. Çözücü sıvıyı flakona enjekte ediyorken iğne ucunun toz halinde bulunan ilaca temas etmemesine özen gösterilmelidir.
- Enjektör flakondan çıkarılıp, çözücü sıvının görevini bitirmesi beklenir. İlacın tam anlamı ile erimeden çekilirse tozun bir miktarı kalabilir.
- Eriyen ilacın flakondan çekilmesi ilaç miktarı kadar hava enjektöre çekilir ve flakona verilir. Bu işlemin amacı flakon içindeki basıncı artırarak ilacın enjektör içerisine kolay bir şekilde dolmasını sağlamaktır.
- İlaç enjektör içerisine doldukça iğne ucu yavaşça kauçuk kısma doğru çekilmelidir. Bu işlem yine toz kaybını en aza indirmek için yapılan bir işlemdir.
- İlaç enjektöre aktarıldıktan sonra ampulde olduğu gibi iğne ucu değiştirilmelidir. Kauçuk kısmına temastan dolayı iğne ucu körelebildiği için değiştirilmelidir.
İntramüsküler enjeksiyon uygulama bölgeleri
- Dorsogluteal bölge (arka kalça)
- Ventrogluteal blge (yan kalça)
- Femoral bölge (uyluk)
- Deltoid kası
İntramüsküler enjeksiyon uygulama yöntemleri
1- Hava kilidi tekniği
İlaç enjektör içine çekildikten sonra 1-2 dizyem kadar hava enjektöre çekilmelidir. Bu şekilde 90 derecelik açı ile ilaç kas tabakasına enjekte edilmelidir.
2- Z tekniği
Enjeksiyon bölgesi olarak seçilen alandaki deri elinizin yan yüzeyi ile kenara kaydırılır. Buradaki amaç. Deri altındaki dokunun yer değişikliği yapmasıdır. Enjektör elle gerdirilen bölgeye batırıldıktan sonra enjektörü batıran el sabit kalmalıdır. Ve gerdirmek amacıyla kullanılan el ile piston kullanılmalıdır.
İntramüsküler enjeksiyon uygulama basamakları
- Her işlemden önce olduğu gibi eller mutlaka yıkanmalıdır.
- Enjeksiyon yapmak için gerekli olan tüm malzemeler hazırlanır.
- Hastaya yapılacak olan işlemler hakkında kısa bilgi verilir.
- İlaç hazırlanırken ampul mü flakon mu fark etmez her hâlükârda işlem bitiminden sonra mutlaka enjektör ucu değiştirilmelidir.
- Hava kilidi oluşturmak amacı ile 1 dizyem veya 2 dizyem kadar hava çekilir.
- Hastanın mahremiyeti adına sadece enjekte edilecek bölge açık kalır.
- Enjektör işlemi için uygun bir bölge ve kas belirlenmelidir.
- Hastanın daha az ağrı hissetmesi adına olabildiğince rahat bir pozisyon.
- Enjeksiyon yapılması belirlenen bölge dairesel hareketlerle antiseptik solüsyon kullanılarak temizlenmelidir.
- Enjeksiyon işlemi esnasında enjektörün kontamine olmamasına dikkat edilmelidir.
- Enjektör aktif el kullanılması ile kalem şeklinde dik bir vaziyette tutulmalıdır.
- Pasif olan elle de enjeksiyon bölgesi işaret ve baş parmağın yardımı ile gerdirilmelidir. Eğer bebeğe yapılıyorsa veya kişi çok zayıf ise gerdirme işlemi yapılmamalıdır.
- Hastaya enjeksiyon öncesinde derin nefes alması bildirilir.
- Enjektör 90 derecelik bir açı kullanılarak kas tabakasına sokulur. Ve gerdirme işlemi bitirilir.
- Aktif el hiç kımıldatılmamalıdır. Pasif el vasıtası ile enjektör pistonu geriye çekilerek kan kontrolü yapılmalıdır. Eğer kan geliyorsa enjekte durumu iptal edilmelidir. Ve başa tekrar dönülmelidir.
- Kan gelmediğinde ise ilaç enjekte edilebilir.
- İşlem tamamlandıktan sonra hastaya ilacın etkisi gözlemlenmelidir.
UYARI: İntramüsküler enjeksiyon uygulamaları bir sağlık kuruluşunda yapılmalıdır.
İlgili konular;
- İntravenöz (İV) İlaç Nasıl Uygulanır?
- İntradermal (İD) İlaç Nasıl Uygulanır?
- Subkutan (SC / Deri Altı) Yolla İlaç Nasıl Uygulanır?
KAYNAK: Hemsire.Com