Cilt dokularından temel alan cilt kanserinde kontrolsüz bir çoğalma söz konusudur. Cilde rengini veren hücre melanosit hücreleridir. Bu hücrelerden kaynaklı kanser oluşumuna “malign melanoma” denir. Fazla güneş ışığına maruz kalmak melanin hücrelerini artırarak cildin koyulaşmasına sebep olur.
Cilt kanserinde risk faktörleri
- 50 yaş üstünde olmak
- Güneş ışığına aşırı derecede maruz kalmak
- Bağışıklık sistemi (immun sistemi) zayıf olan kişiler
- Aşırı çil varlığı
- Açık tenli olmak
- Mavi veya yeşil gözlü olan kişiler
- Yanık veya yara izi olan kişiler
- Cilt ülseri olan kişiler
- Arseniğe maruz kalmak
- Radyoterapi tedavisi görmek
- Aktinik keratozis: Kendi kendine ortaya çıkan yüzeysel deri lezyonlarına denir. Küçük kırmızı ya da kahverengi lekeler şeklindedir. Bazen pullu ya da boynuza benzer yapılarda ortaya çıkabilir. Dokunulduğunda sertlik mevcuttur.
- Erkek cinsiyet
- Öyküsünde cilt kanseri varlığı olan kişiler
- Kimyasal maddelere maruz kalmak
- HPV (İnsan papilloma virüsü): İnsan cildini ve nem çeperini (boğaz, ağız, ayaklar, parmaklar, tırnaklar, anüs ve serviks) etkileyen bir virüs çeşididir.
- Ultraviyole ışın tedavisi (sedef hastalığı tedavisinde)
- Sigara kullanmak
Cilt kanseri belirti ve bulguları
- Ciltte lezyonların varlığı
- Pembe renk almış cilt
- Pürüzlü ten
- Siğil
- Benlerde ciddi artış
- İyileşmeyen iltihaplı lezyonların varlığı
- Kabarmış lezyonlar
- Parlak lezyonlar
- Kırmızı ve kabuklanmış lezyonlar
- Kanamalı lezyonlar
- Dudaklarda geçmeyen çatlakların varlığı
- Kanamalar
- Ağrı
Cilt kanserinde tanı nasıl konulur?
- Cilt yüzeyi muayenesi (renk, görünüm, ben vb.)
- Biyopsi alınması
Cilt Kanseri tedavisi
- Asıl tedavi belirtilere yöneliktir.
- Mohs mikroskopik cerrahisi
- Traş eksizyonda: Ufak bir bıçak yardımı ile kanserli bölge cilt yüzeyinden traş edilir.
- Kriyocerrahi (Kar cerrahisi): Kar tedavisi olarak da bilinen bu tedavi yöntemi iyi veya kötü huylu deri ve mukoza hastalıklarında hekim tarafından uygulanan kontrollü bir dondurma işlemidir.
- Elektro Diseksiyon ve küretaj
- Basit eksizyon
- Dermabrazyon: Mikrodermabrazyon cerrahi olmayan bir yöntem olup, kimyasal ve lazer harici mekanik olarak cilt soyulması işlemine denir.
- Fotodinamik tedavi: Yaşı ileri kişilerde görülen sarı nokta hastalığı (maküla dejenerasyonu) tedavisinde kullanılan bir yöntemdir.
- Lazer cerrahi
- Radyoterapi
- Kemoterapi
Cilt kanserinde hemşirelik bakımı
- Uzun süre güneş ışığın marız kalınmaması hakkında hasta bilgilendirilir.
- Güneşlenirken veya güneşe çıkacağı zaman;
- Şapka takabileceği
- Tişört giyebileceği
- Gözlük takınbileceği hastaya belirtilir. - Kişinin dışarı çıkacağı zamanlarda güneş kremi sürmesi gerektiği anlatılır.
- Yaz mevsiminde bronzlaşmak için güneşin altında uzun süreli kalmanın zararlı bir durum olduğu belirtilir.
- Güneş ışınlarını hiç almamak D vitaminin üretimini azaltacağı için güneş ışınlarının yeterli düzeyde almasının önemi anltılır.
- Kimyasal maddelere maruz kalmaktan kaçınılması gerektiği hastaya belirtilir.
- Kontrollere düzenli olarak gitmesi gerektiği vurgulanır.
- Kontrol amaçlı bazı testler erken teşhis için tekrarlanmalıdır.
KAYNAK: Hemsire.Com