Alzheimer beyin hücrelerinin zamanından önce ölmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Hücre ölümüyle birlikte beyin yavaş yavaş büzüşmeye başlar ve küçülür. Bu sebeple günlük aktiviteler bozulur, ilerleyen dönemde hasta kendisini ifade edemez, çevreyle ilişkileri bozulur, muhakeme yeteneği ve algılama bozulur. İleri dönemlerde hastada kişilik değişiklikleri ve bir takım psikolojik belirtiler ortaya çıkar. Alzheimer hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir ve kanser hastalığı da değildir. Hastalığı demans (bunama) tiplerinden biri olarak tanımlayabiliriz.
Hastalığın nedeni tam olarak bilinmese de risk yaratan bazı durumlar tanımlanmıştır bu durumlar;
1. Yaş (Değiştirilemez faktör)
2. Geçmişte depresyon
3. Damar hastalıkları (Kalp krizi, tansiyon yüksekliği, kolestrol yüksekliği…)
4. Geçmişte ciddi kafa yaralanmaları
5. Düşük eğitim düzeyi
6. APOE4 gen taşıyıcılığı
7. Kalıtsal faktörler,
8. Beyinde protein birikmesi.
Alzheimer hastalığı kimlerde, ne kadar sıklıkla görülür?
Alzheimer, sıklıkla 65 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Hem kadın hem de erkekte görülen bu hastalığın, kadınlarda daha fazla görüldüğü saptanmıştır. Yapılan araştırmalar, 65 yaşın üstündeki ortalama her 15 kişiden birinde bu hastalığın görüldüğünü ortaya koymuştur. 80-85 yaşın üzerindeki her iki kişiden birinde alzheimer görülmektedir.
Alzheimer hastalığının belirtileri nelerdir?
1. Günlük yaşamı etkileyecek kadar unutkan olma (kişilerin adlarını ve olayları hatırlayamama)
2. Gündelik işleri yapamama (yemek yapmak gibi)
3. Kelimeleri bulurken zorlanmak
4. Tarihleri ve bilinen yolları hatırlayamama
5. Basit konularda bile karar vermede güçlük çekme
6. Hesap yapamama, pratik düşünmede zorluk çekme
7. Eşyaların yerlerini karıştırmak (koyarken başka yere koymak)
8. Davranışlarda ve ruh halinde değişiklik
9. Karakter özelliklerinin değişmesi, insanları suçlama
10. Sorumluluk sahibi olmaktan kaçmak.
Alzheimer hastalığı yavaş ilerleyen, ancak zaman içinde günlük yaşamı etkileyerek, hastayı geri dönüşsüz bir şekilde bakıma muhtaç bırakan bir hastalıktır.
Alzheimer hastalığı genel olarak 3 evreye ayrılır;
- Birinci evrede; unutkanlık, bildiği yerleri tanıyamama, bazı kelimeleri bulamama, işine ve hobilerine karşı ilgisini yitirme gibi erken belirtiler verir ve genellikle birey hasta olduğunu kabul etmek istemez.
- İkinci evrede; bellek kaybı belirginleşir, yakınlarının isimlerini unutur, yolunu kaybeder, konuşma bozukluğu artar, yıkanma, giyinme gibi gündelik işlerinde yardıma ihtiyaç duyar ve hayaller görebilir.
- Üçüncü evrede; artık aile üyelerini tanıyamaz, yemek yemede ve yürümede güçlük başlar, idrar ve dışkı kaçırma olabilir ve ciddi düzeyde davranış bozukluğu görülür.
Alzheimer hastalığını tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi bugün için yoktur. Ancak belli bir süre hastalığın ilerleme hızını durduracak ya da yavaşlatacak bazı yeni tedavi olanakları bulunmaktadır. doktorlarsitesi.net Tedavide amaç hastanın günlük yaşam aktivitelerini daha uzun süre korunmasını sağlamaktır. Hasta ve hasta yakınlarının yaşamlarının kolaylaşmasına yardımcı olmaktır.
Alzheimer hastası ve yakınlarının bilmesi gerekenler;
- Öncelikle hastanın kendisine, cesaret ve güven duygusunu aşılamak gerekir. Hastaya her zaman yardım edilmeli ve bu yardımın hastaya kabul ettirilmesi gerekir.
- Hastanın hislerini paylaşmak gerekir. Gerekirse hasta, doktora nasıl bir durumda olduğunu anlatmalı ve bu yönde de tedavi uygulanmalıdır.
- Yapılacak işler için bir kağıda notlar alınmalıdır. Aynısı eşyaların yerini bulmak için de yapılmalıdır.
- Alzheimer hastalarının araba sürmesi tehlikelidir. Bu yüzden bir kişinin, hastaya eşlik etmesi (şoför olarak) gerekir.
- Hastanın sağlığına ve beslenmesine dikkat edilmelidir.
- Hasta hobileri kısıtlanmamalıdır. Önceden yaptıklarını yapmaya devam etmelidir. Fakat çalışmayı bırakması gerekebilir.
- Hastalık ilerlemeden, hastanın ilerideki bakım durumu görüşülmelidir.
- Alzheimer, sadece kişinin kendisine değil, ailesine de maddi ve manevi yük getirdiğinden, bu hastalıkla yaşamaya alışmak ve başedebilmek için destek almak gerekir.
Alzheimer hastalığı konusundaki bilincin ve dayanışmanın geliştirilmesi amacıyla 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü olarak kutlanmaktadır.
KAYNAK: Hemsire.Com