Akrep, yılan, örümcek sokmaları gibi sokmaları durumunda yapılması gereken ilk yardım tedavisi nedir?
Akrep sokması:
Akrebin zehiri kuyruğunun ucunda bulunmaktadır
. Daha çok nemli olan yerlerde taşların altlarında bulunan akrep, kuyruğunun uzantısı olan iğneyle sokmaktadır ve zehirini derinin altına akıtmaktadır. Ağrısı şiddetli olmakla birlikte bazen ürperme, ateşin yükselmesi, kas kasılması gibi belirtiler de gösterebilir. Önce acısını geçirmek amacıyla sokulan yerin soğuk uygulaması gerekmekte, alkolle dezenfekte edilmelidir. Eğer bayılma olursa doktora mutlaka haber verilmeli ve tehlikeli durumda ise akrep serumu gecikmeden yapılması gerekir. Akrebin soktuğu yer emilmemelidir. Emilmesi durumunda daha çok kanlanma olacağından dolayı zehir kana daha hızlı karışır.
Yılan sokması:
Ülkemizde zehirli yılan sayısı genellikle az miktardadır. Bunlara örnek olarak engerekleri verebilir.. Renkleri, yaşadıkları doğal çevreye göre çok değişiktirler. Fakat boyları ender olarak 75 cm. ile 1 m.’yi geçmektedir. Kafaları düz ve üçgen şeklindedir. Gözbebekleri ise dikey şeklindedir. İnsana ancak aniden rahatsız edilir ise ve ürkerse saldırmaktadırlar. Biri yaklaştığı zaman, ıslığa benzer bir ses çıkartırarak kendinden uzaklaştırmaya çalışır. Isırması, aslında sokmaya benzemektedir. Birbirinden birkaç milimetre uzakta iki civarında küçük yara açar. Zehiri ağzında bulunan bir kanca ile dilden akıtmaktadır.
Alınacak önlerden bir tanesi engerek yılanı bulunan yerlerde çizme ile dolaşmak ve çıplak elle taş kaldırmamak gerekir. Bu arada kamp yapanlar da çevredeki yılan olup olmadığını soruşturmalı, ondan sonra yerleşmeli ve yılan var ise, gürültü yapılarak kaçırılması sağlanmalıdır.
Yılan sokmasının ardından en büyük tehlike, bir şok halinin meydana gelmesidir. Isırılan kişi, özellikle çocuk ise veya yaşlı biriyse, derhal yatırılmalı, gerekirse yere uzatılmalıdır. Doktor yetişene kadar, hasta yerinden kımıldatılmamalıdır. Böylece zehirin çabuk yayılması önlenebilir. Bilinenin aksine kesinlikle alkol verilmemelidir. Eğer bir solunum güçlüğü başlarsa, hastayı iyileştirme durumunda yatırın ve gerekirse suni solunum tedavisi uygulayın.
Deri altına bir yılan zehiri serumu yapılıp yapılmamasına, ancak doktor karar verebilir. Eğer tehlike hızlı büyümüyor ise serum yapılmakta acele edilmemesi gerekir.
Yılan sokmasının ardından mutlaka bir sağlık merkezine başvurulmalıdır.
Örümcek ısırması:
Ülkemizde zehirli örümcek türleri çok nadir olduğundan örümcek ısırmasında pek tehlike yoktur ancak; yine de bünyeye göre bazı rahatsızlıklar verebilir.
Örümceğin ısırdığı yerde kaşınmadan biraz kuvvetli bir sızı hissedilebilir. Burayı alkolle dezenfekte ederek ovuşturmak yeterli bir önlem şeklidir. Bununla birlikte, birtakım rahatsızlık belirtileri çıkarsa doktora başvurulması gerekmektedir.
Arı sokması:
Bal arısı venomunda türüne bağlı olarak tek tip fosfolipaz bulunmasına ile birlikte yaban arısı ve eşek arısında farklı tipte fosfolipazların bulunması, insanlarda arı sokmalarına karşı değişik şiddette alerjik durumların ortaya çıkmasına sebep olur.
Toksik Miktar: Arının zehir bezinin dolu ya da boş olmasına göre enjekte edilen venom miktarı değişkenlik gösterir. İmmünolojik toksik yanıt bireysel duyarlılığa göre değişmektedir. Bağışıklık sisteminin duyarlı olduğu dönemde ya da bireysel genetik yapı farklılığı sebebiyle tek bir arının sokması bile ölüme sebep olabilmektedir. İmmünolojik olmayan ciddi toksik etkiler 150’den fazla bal arısı ya da 20’den fazla eşek arısı sokmasından sonrasında ortaya çıkmaktadır.
Sokulan bölge bol su ve sabun ile yıkanmalıdır, antiseptik bir madde sürülerek enfeksiyon riski azaltılabilir. Sokulan bölge sıkılmamalıdır. Kronik inflamasyon ya da derin dokuya işleyerek granulom oluşumunu engellemek amacı ile arı iğnesi cımbız yardımı ile çıkarılmalıdır.
KAYNAK: Hemsire.Com