Traksiyon kelime olarak çekme anlamında olup, başın bedenin ya da ekstremitelerin iki yönde çekilmesine yönelik tedavi yöntemidir. Traksiyonun tedavi özelliğinde olabilmesi için, bir yönde uygulanan traksiyona, karşı yönde eşit miktarda traksiyon (kontraksiyon) uygulanması gerekir.
Traksiyon ağırlıklarla sağlanır, kontraksiyon ise hastanın kendi beden ağırlığı ya da diğer ağırlıklarla sağlanır.
Traksiyon çeşitli şekillerde uygulanır. Bunlar; “Manuel traksiyon” kırıkların manupulatif redüksiyonu gibi bedenin belli kısımlarının ellerle çekilmesidir. Mekanik traksiyon bedenin belli kısımlarının ipler, ağırlıklar kullanarak özel çelik, vida, tel ve iğneler ile çekilmesidir. Traksiyon, sürekli ya da aralıklı uygulanabilir. Sürekli traksiyon, kırık ya da dislokasyonları (Çıkıkları) tedavi etmek amacıyla uygulanırken, aralıklı traksiyon ise, kontraktürleri önlemek, kas spazmlarının gidermek amacıyla uygulanır. Kas-iskelet sistemi sorunun olan hastalara sıklıkla mekanik traksiyon uygulanır.
Traksiyon Uygulama Çeşitleri
Mekanik traksiyonu Cilt traksiyonu ve iskelet traksiyonu olmak üzere iki şekilde uygulanır.
Cilt traksiyonu flasterin doğrudan doğruya deriye uygulanıp, uçlarına ağırlık asılması ile yapılır. Cilt traksiyonu için ip ve ağırlıklardan yararlanılır ve traksiyon için kullanılan ağırlık yaklaşık 4-5 kg’dır.
İskelet traksiyonu doğrudan kemiğe uygulanır. İskelet traksiyonu için paslanmaz çelikten yapılmış Kirschner teli ya da Steinmannn ignesinden yararlanılır. Bu iğne ya da tel, cilt temizliği yapıldıktan sonra lokal anestezi ya da genel anestezi altında, kırığın uzağındaki kemik parçasının ortasından geçirilir.
İşlem sırasında adale, tendon, damar ve sinirler etkilenmemeli ve enfekte olmuş cilt üzerinden uygulanmamalıdır. Kemik iğne ya da tel “U” şeklinde metal bir dağıtıcıya bağlanır ve ucuna ağırlık asılır. İskelet traksiyonunda ağırlık 10 -15 kg’ dr.
Traksiyon ve Hemşirelik Bakım Planları
Hemşirelik Tanısı: Akut Ağrı
Nedeni:
- Pozisyon değiştirmede isteksizlik
- Uykuya dalmada güçlük
- Kırık ekstremite
- İskelet traksiyonu
- İğneleri nedeniyle kas spazmlar
- Cerrahi sonrası kemik ve yumuşak doku travmaları
- Fiziksel kısıtlılık
Beklenen Sonuç:
- Hasta sözel olarak ağrının geçtiğini ifade eder.
- Hastada huzursuzluk, ağrı hissediyormuş gibi yüz ifadesi, ağlama /inleme yoktur.
- Hasta yeterince dinlendigini, uyuduguinu ve agrinun kontrol altına alındığını bildirir.
- Hasta, ağrı olmadan günlük aktivitelerin güvenli olarak yerine getirir.
Hemşirelik Girişimleri:
- Belirli aralarlla hastanun ağrı tanımlamasını değerlendirmek
- Ağrıyı artıran aktivite ve pozisyonlardan kaçınmak ve bunun için her dört saatte bir hastanın pozisyonunu değiştirmek
- Hastanın ağrıyla ilgili eski baş etme yöntemlerini belirlemek (masaj uygulanması, sıcak soğuk uygulama, kitap okuma, müzik dinleme gibi yapmaktan hoşlandığı aktiviteleri) ve uygulaması sağlamak
- Hastanın, hasta kontrollü analjeziyi (PCA) kullanma yeteneğini fiziksel ve mental yönden değerlendirmek
- Hasat ve ailesine traksiyonun kas spazmlarinu azaltıp ağrıyı dindirmede büyük yardımı olacağını açıklamak
- Hastanın rahatlığını artıracak aktiviteler destekleyerek relaksasyon tekniklerini kullanmak (müzik dinleme, kitap okuma, oyun oynama, radyo dinleme gibi)
Hemşirelik Tanısı: Doku Perfüzyonunda Bozulma
Nedeni:
- Susuzluk
- Yorgunluk
- Bilişsel faaliyetlerde değişiklik (algılama, öğrenme ve işbirliğine katılım yetersizliği)
- Taşikardi
- Hipotansiyon Cerrahi prosedürler nedeniyle oluşan hareketsizlik
Beklene Sonuç: Hastada yağ embolisi, pulmoner emboli, derin ven trombozu belirtileri olmaz, yaşam belirtileri normaldir, kan gazı değerleri normaldir.
Hemşirelik Girişimleri:
- Ameliyat öncesi ve sonrası hastada alt ekstremitedeki nörovaskuler durumu karşılaştırarak değerlendirmek
- Antiembolik uygulamaları önerilen şekilde kullanmak
- Hastayı izin verildiği ölçüde mobilize etmek
- Zarar görmüş ekstremiteyi 1-2 saat aralarla nöravasküleri bozukluk açısından kontrol etmek
- Zarar gören ekstremitenin ateşi kontrolü açısından izlemek
Hemşirelik Tanısı: Enfeksiyon Riski
Nedenleri: Kemik içerisine tel ve vidaların yerleştirilmesi, pürülan akıntı, kızarıklık, ağrı…
Beklenen Sonuç: Hastada enfeksiyon belirti ve bulguları gözlenmez.
Hemşirelik Girişimleri:
- Yaraları/traksiyon yerini her 8 saatte bir enfeksiyon belirtileri açısından kontrol etmek
- Yapılan işlemlerde steri teknik kullanmak
- Traksiyon vidalarının uçlarını bant ya da tıpa ile sarmak
- Hekim istemine göre antibiyotikleri uygulamak
- Hastaya traksiyon bakımı, enfeksiyon belirti ve bulgularını öğretmek
- Protein ve vitaminlerden zengin diyet vermek
- Yaşam bulgularını özellikle kalp hızı ve atesini kontrol etmek
- Hastada enfeksiyon gelişimini önlemek amacıyla bol sıvı alımını sağlamak
Hemşirelik Tanısı: Fiziksel harekette bozulma
Nedenleri:
- Range of motion’da (ROM) sınırlılıklar
- Hareket etmekte isteksiz olma
- Hareketlerde yetersizlik
- Kırıkların, enfeksiyon ya da traksiyonun varlığı
Beklenen Sonuç: Hastanın yapabileceği en yüksek seviyede fiziksel hareketliliği vardır, tedavi planındaki aktivitelere katılacağına ilişkin istekli olduğunu belirtir.
Hemşirelik Girişimleri:
- Hastanın her iki saatte bir pozisyonunu değiştirmek, belirli aralarla basınç noktalarının kontrol etmek (özellikle kemik uç noktalarını içeren skapula, spina sakrum, iskium ve trokanter)
- Basınç yaralarının klinik sınıflandırmasını yapmak ve bu bilgiyi hasta ve ailesine öğretmek
- Yatak içi ROM egzersizlerini yapması için cesaretlendirmek
- Hastaya izometrik, izotonik, izokinetik egzersizleri öğretmek
- Trapez ve traksiyonun kullanımı konusunda yardımcı olmak
HASTAVAİLE EĞİTİMİ VE TABURCU PLANI:
Hasta-aile eğitimini fazla bilgiden kaçınarak, mümkün olduğunca çok duyuya hitap ederek sözel ve hastanın ilerde unutacağı düşünülerek yazılı bilgiler verilmeli ve bu eğitimler hasta kontrole geldiğinde de sürdürülmelidir.
Eğitimin içeriği:
Uygulanan sabitlerici araçların evde bakımı:
- Traksiyon kullanılıyorsa ekstremitenin uç kısmında nörovasküler fonksiyonların izlenmesi, deri üzerine basıncın ve maserasyonun izlenmesi,
- İnternal fiksasyon kullanılıyorsa yara bakımı, enfeksiyon belirti ve bulguları, eksternal fiksasyon kullanılıyorsa fiksatör giriş yerlerinin bakımı, enfeksiyon belirtileri, ekstremitede nörovasküler fonksiyon takibi
- Yürümeye yardımcı araçların kullanımı
- İlaçların isimleri dozları, kullanım şekilleri, etki ve yan etkileri Ağrının farmakolojik olmayan yöntemlerle önlenmesi
- Yara bakımı ve pansuman uygulama
- Kontrollere geleceği zamanlar
- Kişisel hijyen için yardımcı yollar