Sosyal etkileşimde bozulma hemşirelik bakımı

Sosyal etkileşimde bozulma; sosyal etkileşimin kalitesinde etkisizlik, niceliğinde yetersizlik ya da aşırılık olarak tanımlanır.

Sosyal etkileşimde bozulma nedenleri

• Düşünce süreçlerinde değişim
• Konfüzyon ve yönelim bozukluğu
• Kavrama yeteneği ve bellekte bozulma
• Duyusal algısal değişimler
• Beden işlevlerinde kayıp
• Öz bakım eksikliği
• Korku
• Anksiyete
• Depresyon
• Panik ya da öfke tepkileri
• Sözel iletişimde bozulma
• Duygusal değişkenlik

Sosyal etkileşimde bozulma tanımlayıcı özellikler

• Hasta akranları, ailesi ve diğer kişilerle sosyal durumlarda rahatsızlık gösterir.
• Akranları, ailesi ve diğer kişilerle başarısız sosyal etkileşim kullanımı sergiler.
• Aile hastanın etkileşim örüntüsünde ya da biçiminde değişiklik bildirir.
• Hasta sosyal etkileşim ve aktivitelerde apative çekilme gösterir.
• Kişiler arası ilişkilerde doğal davranışlar sergileyemez.
• Duygusal değişkenlik gösterir. (sanrı, varsanı, korku, konfüzyon, anksiyete ve karışıklıktan kaynaklanabilen)
• Kişisel bakımı ve ilgisinde azalma vardır.
• Çevrede amaçsız bir şekilde dolaşır.
• Sosyal davranışlarda yargılaması bozulmuştur.
• Yeni ya da farklı durumlarla ya da tanıdık olmayan kişilerle karşılaştığında ajitasyonu ve huzursuzluğu artar, heyecanlıdır.
• Yatma zamanı özellikle karanlık odada tek başına kaldığında, huzursuzluğu ve konfüzyonu artar.
• Okuma-yazma, çizgileri bağlama ya da figür çizme becerisini kaybeder.
• Amaçlı hareketleri gerçekleştirme yeteneğini kaybeder.
• Yiyeceklere karşı apati ve kayıtsızlık gösterir.

Sosyal etkileşimde bozulma beklenen sonuç

• Hasta kapasitesi doğrultusunda sosyal etkileşimler sırasında rahat davranışlar gösterir.
• Gevşemiş yüz ifadesi ve postür sergiler.
• Aktivite ve yemekler sırasında öncekine oranla daha uzun süreyle, ajitasyon ve huzursuzluk göstermeksizin oturur.
• Duygusal değişkenliği azalır.
• Personel, aile ve akranları ile ilgili hatıra anlatma oturumlarına katılır, olumlu yanıt verir.
• İlgi ve yeteneklerine uygun iş ve aktivitelere yönlendirildiğinde başarılı olur.

Sosyal etkileşimde bozulma hemşirelik girişimleri

• Hastanın duyusal algısının azalmasına neden olabilecek bilişsel işlev bozukluğu ve fiziksel / duygusal ajitasyona yol açabilecek tüm faktörleri belirlemek;
• Hipoksi
• Elektrolit dengesizliği
• Renal, hepatik, kardiyak, solunum bozuklukları
• Ağrı
• Malnütrisyon ve vitamin eksikliği
• İlaç tedavi etkileri (polifarmasi, ilaç yan etkileri)
• Mümkün olduğu kadar hastanın işlev bozukluklarını düzeltmek için gerekli tedavileri başlatmak
• Yeterli sıvı, elektrolit, beslenme ve vitamin sağlamak.
• Kendinizi hastaya tanıtmak, sakin bir göz teması kurmak  ve nazikçe dokunmak.
• Öfkeyi, ajitasyonu ve saldırganlığı azaltan ya da kaçınan stratejiler ve yanıtlar kullanmak;
• Kayıpla ilgili yaşadığı duyguları anlamaya çalışın ve empati gösterin, konfüzyonu için güven verici ortam sağlayın.
• Eğer şüphesi hırsızlık üzerine odaklanıyorsa, hastanın kayıp eşyasını bulmasına yardım edin.
• Hastanın davranışları kontrol edilebilir derecede değil ve dikkati başka bir yere yönlendirilemiyorsa, hastayı kibar bir şekilde sınırlamak.
• Hastanın bakımı ailesi ya da evde bakım hemşiresi tarafından yapılıyorsa da hastanın rutin bakımına bağlı kalmak.
• Hastanın perseverasyon ve stereotipik davranış gösterdiği her zaman hastayı basit görev ve aktivitellere yönlendirmek.
• Hastaya sakin, nazik bir yaklaşımla; tanıdık basit konuları açık bir dil kullanarak, gün içinde kısa, rutin sosyal etkileşimler sağlamak.
• Hastaya nazik, basit ve kolay anlaşılır ses tonu kullanmak.
• Dış kaynaklı uyaranları azaltmak.
• Hastaya gereksinim duyduğu takma diş, işitme cihazı vb. araçları sağlamak.
• Katastrofik olarak bir duruma tepki veren hastaya meydan okumaktan, tartışmaktan kaçınmak. Sakin kalıp hastayı rahatsız eden durumdan kişiyi uzaklaştırmak.
• Şüpheci, paranoid ya da sanrısı olan hasta ile hastanın yakınmalarının doğruluğu konusunda tartışmaktan kaçınmak.
• Hastaya temel bakım ve kişisel hijyen konusunda yardımcı olmak.
• Hastayı konfüzyonu olmadığı sürece kendi bakımını yapması konusunda desteklemek.
• Hastayı etkileşim terapilerine yönlendirmek; müzik terapi, yemek pişirme, oturarak voleybol oynama vb.
• İlaç tedavisinin etkilerini ve yan etkilerini  değerlendirmek (ajitasyonu kontrol etmek için veriliyorsa), sonrası için planlamak.

Sosyal etkileşimde bozulma hasta aile eğitimi ve taburculuk planı

• Hasta konfüzyon, anksiyete ya da aşırı öfke yaşadığı zaman, aile üyelerini telaşlanmamaları konusunda bilgilendirin. Bunun yerine, onların sakin bir şekilde, hastayı strese sokabilecek uyaranları azaltmaları ya da hastaya daha az uyaranlı bir alanda eşlik etmeleri ve hasta sakinleşinceye kadar yanında kalmaları gerektiği konusunda onlara bilgi verin.
• Aile üyelerine, hastanın uzun süreli sosyal durumlara (yemek zamanları ve diğer benzer sosyal durumlar) ve konuşmalara, sürenin tamamı için uyum sağlayamayacağını öğretin.
• Aileye hastalığın, hastanın sosyal yetenekleri üzerindeki etkilerine ilişkin bilgi vermek onların beklentilerinin gerçekçi olmasını sağlar. Böylece aile üyeleri, hastayı gereksiz yere altüst edebilecek gerçekçi olmayan taleplerde bulunmayacaklardır.
• Hastanın sosyal durumlarda bellek eksikliklerini saklamada konfabulasyon kullanabileceğini, yalan söyleme girişiminde olmadığını, hastaya kanıt göstermenin ve münakaşa etmenin onu kızdıracağını aileye öğretin. Aileye, hastanın “burada ve şimdi” konuşmalarına oranla, geçmişe ilişkin hatıralara en iyi tepkiyi vereceğini bildirin. Yakın bellek hikayeleri erken dönem hastalık sürecinde bozulmuştur, ancak hastalar çoğu geçmiş olayları hala hatırlayabilirler ve başkalarıyla olan sosyal etkileşimlerinde daha olumlu deneyimleri olur.
• Alzheimer tipi demansı olan hastalarda, hastanın bileğine isminin, adresinin ve diğer kritik bilgilerinin yazılı olduğu bilekliğin yerleştirilmesini aileye öğretin. Ciddi bilişsel ve bellek yetersizliği olan hastaların evlerinden uzaklaşıp kaybolabilecekleri, hatta dehidratasyondan ölebileceklerini, bu nedenle; hasta tanıtım bileklikleri kullanmanın gerekliliği öğretilmelidir. (Alzheimer vaka analizi)
• Evde yaşayan hastaları, bir Alzheimer tedavi merkezine kaydettirme konusunda aileleri destekleyin. Aileyi, eğer varsa düzenli bir şekilde Alzheimer aileleri destek grubuna katılmaları için cesaretlendirin.

>> Hemşirelik tanıları ve bakım planları

Bu içerik “Hemşirelik Akademisi” tarafından hazırlanmıştır.