Osteoporoz, birim hacme düşen kemik kütlesinde azalma, kemik dokusunun mikromimarisinin ve kemik kalitesinin bozulması sonucu kırılganlığının artması ile karakterize sistemik bir iskelet hastalığıdır.
Hemşirelik Tanısı: Osteoporozdan korunma konusunda bilgi eksikliği
Nedeni: Osteoporozdan korunma ve beslenme şekline ilişkin yeterli bilgiye sahip olmama
Beklenen Sonuçlar:
- Hasta-ailesi osteoporozun risk faktörleri, beslenme ve düzenli sporun osteoporozdaki önemi konusunda bilgi ve uygulamaları öğrendiğini ifade eder.
- Hasta-ailesi osteoporoza yönelik beslenme ilkelerini, osteoporozda beslenmenin önemli olduğunu ve beslenmeye yönelik açıklanan ilkelere uyacağını ifade eder.
Hemşirelik Girişimleri:
- Osteoporozun risk faktörleri anlatılır.
- Beslenme ilkelerini açıklanır.
- Düzenli ve ağır olmayan egzersizin Osteoporoz açısında önemi açıklanır.
- Osteoporozu olan kadınların en azından haftada 3 kez 30 dakika hafif egzersiz yapması önerilir.
- İlaç tedavisine uyumunun önemi açıklanır.
- Osteoporozdan korunmak için dikkat edilmesi gereken noktalar açıklanır.
- Hasta/ailesine taburcu planı hazırlanır.
- Osteoporozun önlenmesi ve tedavisinde ilk basamağın uygun beslenme olduğu açıklanır.
- Yeterli D vitamini ve kalsiyum alınması başta çocuklar ve yaşlılar olmak üzere bütün yaş grupları için önemli olduğu vurgulanır.
- Postmenopozal kadınlar ve yaşlı erkekler yiyecekler ile bölünmüş dozlarda günde 1000-1500 mg elementel kalsiyum almalarının gerekliliği belirtilir.
- Günlük önerilen kalsiyum miktarları;
- 4-8 yaş arasında 800 mg
- 9-18 yaş arasında 1300 mg
- 19-50 yaş arası 1000 mg
- Kalsiyum tabletinin çözünürlüğünü arttırmak için en az 250 gr. suda eritilmesi gerektiği ile yemek sırasında içilmesinin önemi belirtilir.
- Alkol ve sigaranın tüketilmemesi gerektiği söylenir.
- Bol sıvı alınması gerektiğin açıklanır.
- Diğer taraftan aşırı kalsiyum alımının dispepsi, kabızlığa ve nefrolitiazise neden olabileceği açıklanır.
- Bazı tansiyon ilaçlarının (örn: Diüretik kullanan hastalarda), loop diüretiklerin kalsiyum atımını artıracağı, tiyazidlerin kalsiyum atımını azaltacağını belirtir.
- Beslenme listesini diyetisyen ile hazırlaması için yönlendirilir.
HASTA-AİLE EĞİTİMİ VE TABURCU PLANI
- Kırıkların önlenmesi için çevresel ve kişisel önlemleri açıklamak
- Beslenmenin özelliklerini açıklamak
- Fazla kilolu bireylere yönelik diyet programı oluşturmak ve kilolu olmanın negatif durumlaran hasta ve ailesine açıklamak
- İlaç tedavisinin devamlılığını sağlamak,
- Kemik dansitometrisi için düzenli kontrollere gelmenin önemi vurgulamak.
- Osteoporozun önlenmesi için Na azaltılıp Ca arttırılmasının, sigara, alkol tüketilmemesinin önemini vurgulamak
- Bu hastalarda B-6 ve B-12 Vitaminlerine ihtiyaç artar. Bu nedenle; Diğer vitaminler yetişkinlerdeki gibi uygulanır. Ancak D vitamini için güneşten bol faydalanılmasının önemini vurgulamak
- Düşmelere karşı hastayı korumak ve kırık oluşmasını engellemek için alınacak önlemleri açıklamak,
- Düz ayakkabılar tercih etmenin gereğini vurgulamak,
- Beslenmenin özelliklerini açıklamak (kalsiyumdan zengin gıdalar),
- Kalça kırığını önlemek için korse önermek.