- İnsanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahip iş kazalarının ciddi bir sosyal risk olarak değerlendirilmesi Sanayi Devriminden sonra olmuştur.
- Temelinde sosyal, ekonomik, psikolojik ve çevresel bir dizi etkenin yer aldığı iş kazaları, hızlı sanayileşme ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan fabrika tipi üretimle ürkütücü boyutlara ulaşmıştır.
- Modern sanayinin çalışma hayatına kurduğu çalışma sisteminin; üretimde emeğin yanında makinaların ve sürekli olarak yeni teknolojilerin kullanımını gerektirmesi çalışanlar için tehlikelerin çeşitlenmesine neden olmuştur.
- Yoğun makineleşmenin getirdiği tehlike çeşitleri, kaza riskini ve risklerin derecesini de arttırmıştır.
- İş kazaları, Dünyada ve ülkemizde çalışma hayatının en önemli sorunlarından birisidir.
- Ülkemizde çalışanların maruz kaldığı iş kazaları ve bu kazalar sonucu meydana gelen ölüm, yaralanma olayları ile ekonomik kayıplar, gelişmiş ülkelere oranla oldukça fazladır.
- İş kazalarıyla ilgili yapılan araştırmalar; kazaların meydana gelmesinde çoğunlukla çalışanların birtakım kişisel özelliklerinin etkili olduğunu, bunun yanı sıra makine, teçhizat ve çalışma ortamındaki hata ve eksikliklerin de kaza nedenleri arasında olduğunu ortaya koymuştur.
- Bir başka deyişle, iş kazalarının birinci dereceden temel nedenleri; çalışanların güvensiz tutum ve davranışları ile iş yerindeki güvensiz durumlardan oluşmaktadır.
- Üretim süreçleri boyunca yönetim ve denetim eksiklikleri ile işçi ve işverenlerde iş güvenliği kültür ve bilincinin yeterince oluşmaması iş kazalarının ikinci dereceden nedenlerini oluşturmaktadır.
- İş kazalarının meydana gelmesine neden olan etkenlerin ağırlık oranları konusunda farklı araştırmalara dayanan değişik görüşler olmakla birlikte,
–iş kazalarının %80’inin insanlara,
–%18’inin fizik ve mekanik çevre koşullarına,
–%2’sinin ise umulmadık olaylara bağlı olarak meydana geldiği belirlenmiştir.
- Bu genelleme, aslında iş kazalarının yaklaşık olarak %98’i üzerinde önleyici tedbirlerin alınabileceğini ortaya koymaktadır.
- İş kazaları yalnızca işçiyi etkilemekle kalmayıp,
–işçinin ailesini, yakınlarını,
–iş arkadaşlarını,
–aynı iş kolunda çalışan diğer işçileri,
–işverenini, sendikaları,
–devleti ve dolayısıyla
–bütün ülke ve toplumu etkilemektedir.
- Bundan dolayı iş kazaları ve meslek hastalıkları, hem işçilerin çalıştıkları, hem de yaşadıkları çevrede başlayan zincirleme etkilerle “sosyal olay” halini almaktadır.