Bu yazımızda, Cushing hastalarına yönelik hemşirelik bakım planları ve girişimlerini paylaşacağız.
Cushing Sendromu kortikosteroidlerin, özellikle glukokortikoidlerin kronik ve aşırı şekilde artmasına bağlı ortaya çıkan klinik tablodur.
Cushing Sendromu ve Hemşirelik Bakım Planları
Hemşirelik Tanısı: Beden imgesinde bozulma
Nedeni: Beden görünümü ve fonksiyonlarının değişmesi
Beklenen Sonuçlar:
- Hasta fiziksel değişikliklere uyum gösterir,
- Görünümü daha iyi hale getirmek için çaba gösterir,
- Kişisel bakımını yapar (saç tarama, tıraş olma, makyaj yapma vb) kendi hakkında olumlu bildirimlerde bulunur.
Hemşirelik Girişimleri:
- Beden üzerindeki yaralar, renk değişiklikleri, anormal yağ dağılımı ve hirsutizm hastanın utanmasına neden olabileceğinden, hastanın duygu ve düşüncelerini fırsat vermek ve cesaretlendirmek
- Beden görünümündeki değişiklikler hastayı rahatsız ediyorsa, bunları gizleyecek şekilde giyinmesi konusunda önerilerde bulunmak
- Saç tarama, tıraş olma ve makyaj yapma vb günlük aktiviteleri yapması için hastayı teşvik etmek, gerekiyorsa yardım etmek
- Kadın hastalar istenmeyen tüyleri uzaklaştırmak için traş bıçağı ya da tüy dökücüler kullanabilirler.
- Hastalar fiziksel değişikliklerin genellikle tıbbi veya cerrahi tedavi sonrasında zaman içerisinde düzeleceği konusunda güven vermek
Hemşirelik Tanısı: Beslenmede değişiklik – beden gereksiniminden fazla beslenme
Nedenleri: Protein katabolizmasında artış ve hücresel açlık, iştah artışı, hareketsizlik
Beklenen Sonuçlar:
Yeterli beslenme: hasta boyuna, vücut yapısına ve yaşına uygun kilodadır, önerilen diyet ve egzersiz programına uyarak haftada 400-500 gr kaybeder.
Hemşirelik Girişimleri:
- Hem içerik (düşük kalorili, yeterli düzeyde protein ve kalsiyum içeren) hem de miktar (hastanın kilo verme programına uygun şekilde kalorisi ayarlanmış) yönünden doğru diyetin uygulanabilmesi için diyetisyenden yardım almak
- Hastanın diyetine uygun aktivite önermek
Hemşirelik Tanısı: Enfeksiyon Riski
Nedenleri: Yüksek serum kortizol seviyesi
Beklenen Sonuçlar: Enfeksiyon yoktur, beden ısısı ve lokosit değerleri normaldir.
Hemşirelik Girişimleri:
- Enfeksiyonlu kişilerle görüşmesini engellemek
- Orta derecede ateş, boğaz ağrısı, eklem-kas ağrısı gibi semptomlar potansiyel ciddi bir enfeksiyon başlangıcını |işaret edebileceğinden, bu belirti ve bulguları dikkatle izlemek
Hemşirelik Tanısı: Deri bütünlüğünde bozulma riski
Nedeni: Deri ve bağ dokusunda meydana gelen değişiklikler, ödem.
Beklenen Sonuçlar:
Deri bütünlüğü korunmuştur: Deride hasar vardır, renk değişikliği vb yoktur.
Hemşirelik Girişimleri:
- Cushing sendromlu hastanın derisi yaralanmalara açık olduğu için deriyi günlük olarak izlemek
- Yatak çarşaflarını kuru ve temiz tutmak
- Yatak dışında hastanın ayakkabı giymesini sağlamak
- İki saatte bir hastanın pozisyonunu değiştirmek
Hemşirelik Tanısı: Düşünce sürecinde değişiklik
Nedeni: Sıvı ve elektrolit dengesizliği
Beklenen Sonuçlar:
Düşünme sürecinde değişiklik yoktur: Duygulanım durumu normaldir, depresif ruh hali yoktur.
Hemşirelik Girişimleri:
- Hasta ve ailesine adrenal bozukluklarda kişilik değişiklikleri, duygulanım durumunda dalgalanmalar görülebileceği, hastada görülen değişikliklerin hastalığa bağlı olduğunu anlatmak
- Emosyonel değişiklikler ve özellikle depresyon şiddetlendiğinde hastayı dikkatli bir şekilde izlemek
- Gerektiğinde psikiyatri konsültasyonu istemek
Hemşirelik Tanısı: Travmaya Bağlı Yaralanma Riski
Nedeni: Osteoporoz
Beklenen Sonuçlar:
Kırık yoktur: Kemiklerde travma ya da kırık belirti ve bulguları yoktur.
Hemşirelik Girişimleri:
- Cushing sendromlu hastada kolayca kırıklar olabileceğinden, hastayı düşme ve travmalardan korumak
- Hasta yatağının yüksek olmamasını sağlamak ve çağrı zilini hastanın yakınına yerleştirmek, hasta çok halsiz ya da bilinci bulanık ise, düşme ve travmaları engellemek için yatak kenarlarını kaldırmak, yataktan kalkmak isteğinde yardım istemesi gerektiği konusunda hastayı bilgilendirmek
HASTA AİLE EĞİTİMİ VE TABURCULUK PLANI
- Enfeksiyondan korunma (enfeksiyonu olduğu bilinen kişilerden uzak durma, açık yaraları temizleme, deriyi temiz ve kuru tutma), boğaz, kas ağrısı, orta dereceli ateş, uzun süre iyileşmeyen yarlar gibi olası enfeksiyon yakınmalarında mutlaka hekime başvurulması konularında bilgi vermek,
- Derinin günlük olarak izlenmesi, yalınayak dolaşılmaması, deriye olabilecek bası, tahriş ve sürtünmenin önlenmesi, düşme ve kemik travmalarının önlenmesi için neler yapılması gerektiğini anlatmak,
- Önerilen düşük kalorili, yeterli düzeyde protein ve kalsiyum içeren diyete uyum gösterebilmesi için uygun davranış modifikasyonu yöntemleri konusunda bilgi vermek,
- Duygusal durumdaki ve görünümdeki değişikliklerin tedavi ile düzeleceği konusunda bilgi vermek,
- Hastalar depresif duygulanım içinde olduklarında mutlaka hekime haber verilmesi ve suisid girişiminin önlenmesi için hastanın yaşadığı ev ve çevrede önlemlerin alınması gerektiği konusunda bilgi vermek,
- Beden görünümündeki değişiklikler hastayı rahatsız ediyorsa, bunları gizleyecek alternatif giysi ve giyinme yöntemleri, istenmeyen tüylerin nasıl uzaklaştırılacağı konularında bilgi vermek,
- Tıbbi izlem altında ilaç tedavisine devam etmenin hayati öneme sahip olduğunu konusunda bilgi vermek.