Beslenme kaynaklı beden imajında bozulma; Bireyin fiziksel kendiliği ille ilgili zihinsel imajında karmaşa olmasını tanımlar. Beden şekli, ölçüsü ve ağırlığı ile ilgili bozukluk hisseden anoreksik hastalar (kendilerini şişman bulurlar) ve vücut şekli ve kilosu ile aşırı endişeleri olan ve sıklıkla da şişman hisseden blumik hastalar için kullanılır.
>> Anoreksiya nevroza nedir? Nasıl tedavi edilir?
1- Beslenme kaynaklı beden imajında bozulma tanımlayıcı özellikler
- Bedeni ile ilgili yapısal ve işlevsel değişimler için sözel ve sözel olmayan olumsuz ifadeler (utanma, mahcup olma, iğrenme, suçluluk hissetme).
- Vücuduna ya da vücut parçasına bakamama.
- Vücuduna ilişkin, çaresizlik, ümitsizlik, güçsüzlük gibi olumsuz duyguları ifade etme.
1-a. Anoreksiya nevroza tanımlayıcı özellikler
- İhtiyaçları ile ilgili gerçekçi bir algısının olmaması
- Kilosu ve vücudunun durumu ile ilgili uyumsal olmayan bir inkar sergilemesi
- Aynadaki zayıf yansımasına bakarken “Şişmanım” demesi
- Bilişsel algısal bozulma
1-b. Blumiya nervoza tanımlayıcı özellikler
- İdeal kilosunu sürdürürken bile “şişman” hissetmesi
2- Beslenme kaynaklı beden imajında bozulma beklenen sonuçlar
2-a. Anoreksiya nevroza beklenen sonuçlar
- Hasta beden imajı, kilosu ve görünüşü ile ilgili gerçekçi algılar ifade eder.
- Hasta vücut ölçüleri, ihtiyaçları ve işlevleri hakkında bilişsel ve algısal bozulma göstermez.
2-b. Blumiya nervoza beklenen sonuçlar
- Yaşına kilosuna bedenine uygun egzersiz programı seçer.
- Bedeni, kilosu ve görünüşü ile ilgili olumlu cümleler kurar.
3- Beslenme kaynaklı beden imajında bozulma hemşirelik girişimleri
3-a. Anoreksiya nevroza hemşirelik girişimleri
- Hastanın hikayesi hakkında veri toplamak.
- Beden imajı ile ilgili bozuk algılara sakin, doğrudan ve tehdit edici olmayan bir tarzda işaret etmek.
- Hastaya bedeni hakkında onaylayıcı ve gerçekçi düşünceleri nasıl sözelleştireceğini öğretmek.
- Hastanın kendi ifadelerini oluşturmasını ve bunları gün boyu tekrar etmesini sağlamak.
- Hastanın kendini çok az giyimli olarak bir boy aynasında görmesine yardım etmek ve hastaya kendini nasıl gördüğünü sormak.
- Hastanın kendilik, beden imajı, beden ölçüsü/kilosu, işlevleri ve fiziksel gereksinimler ile ilgili düşünce ve endişelerini ifade etmesine yardım etmek.
- Yapılması sakıncalı değilse içinde dokunma ve masaj olan egzersiz programına katılımını sağlamak.
3-b. Blumiya nervoza hemşirelik girişimleri
- Hasta ile problemlerini tartışmak.
- Hastanın işlevsel olmayan davranislarina karşı verdiği tepkilerin farkında olmak.
- Hastanın terapötik ortamdaki sosyal aktivitellere ve etkinliklere katılımını sağlamak.
- Hasta kendisi ve beden hakkındaki olumlu duygular ifade ettiğinde ve ideal kilosunda iken sağlıklı ve çekici olduğuna dair inançlarını belirttiğinde onaylamak.
4- Beslenme kaynaklı beden imajında bozulma hasta, aile eğitimi ve taburcu planı
- Hastanın ailesine anoreksiya ve blumiiyanın ne olduğunu anlatın.
- Hastanın özellikle kilosuna ve gıda tüketimine odaklanmamayı öğretin.
- Yeme davranışının altında yatan sebeplerle ilgili grup ve bireysel terapileri sırasında öğrendiklerini paylaşma konusunda hastayı teşvik etmelerini öğretin.
- Hastanın önceden dogrudan açıklamaya tereddüt ettiği ve korkutucu algıladığı aile etkileşimleri hakkındaki duygu ve düşüncelerini sözelleştirmesini teşvik etmeyi öğretin.
- Hastanın davranışlarını kontrol etmeyi bırakmalarını; ne zaman, nerede, ne kadar ve ne yediğini ve kilosunu takip etmeyi durdurmaları gerektiğini öğretin. Bu izleme ve kontrol etme davranışlarının, davranışını daha da kötüleştirerek kontrol etmeye çalıştığı bir güç çatışması yarattığını ve bunun hastanın yeme bozukluğunu güçlendirici etkisini anlamalarını sağlayın.
- Aileyi, kontrolü ve sorumluluğu hastaya bırakma ve hastanın kendi hayatını kontrol etmesine izin vermeleri konusunda eğitin. Bu sorumluluk hastaya büyüme ve gelişme, kendi yaşamını kontrol etme fırsatı tanır.
- Hastaya; duygu ve çatışmalarını yeme bozukluğu davranışı ile dışa vurmayı durdurmayı öğretin.
- Dolaylı olarak bu davranışlar yoluyla ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmayı durdurmasını ve bunun yerine çatışmalarını, ihtiyaçlarını ve duygularını sözelleştirmeyi öğretin.
- Düşünce ve duygularını grup ve birebir etkileşim sırasında sözelleştirmeyi öğretin.
- Belirsiz ve yaygın şekilde var olan anksiyete, suçluluk, boşluk duygusu ve üzüntü gibi duyguları somut endişelere dönüştürmeyi öğretin; bu duyguların beden ve şişman olma ile ilgili olarak yaşandığı açıklanır.
- Hastanın duygularını ifade ederken spesifik olarak ifade etmesini isteyin. Örneğin “tam olarak ne olacağından korkuyorsun?” ya da “sıkıntı basıyorderken aklından tam olarak hangi düşünceler geçiyor?”