Ameliyat sonrası hemşirelik bakımı, cerrahi müdahale sonrası başlar ve hastanın normal duruma gelerek hastaneden taburcu edilene kadar sürmektedir.
>> Cerrahi dersi hemşirelik bakım planları
Ameliyat sonrası hemşirelik bakımı hedefler
Ameliyat sonrası dönemde hastanın fizyolojik dengesini, ağrı yönetimini ve komplikasyonların önlenmesi için ameliyat sonrası hemşirelik bakımı büyük bir önemi vardır. Hemşirelerin hastaya acil bir müdahale yapabilmeleri için olabildiğince hızlı, güvenli ve kontrollü bir şekilde değerlendirme yaparak harekete geçmeleri önemlidir.
Hemşirelerin hastalarına uygulaması gerekenler;
- Yeterli vücut sistemi işlevlerinin sürdürülmesinde yardımcı olunması,
- Vücut homeostazının düzeltilmesi,
- Ağrı ve rahatsızlıkların hafifletilmesi (Hemşirelikte ağrı tanısı nasıl konulur?)
- Ameliyat sonrasındaki komplikasyonların önlenmesi,
- Sağlık eğitiminin teşvik edilmesi gibi konularda gelişimini sağlamalıdır.
Ameliyat sonrası hemşirelik bakımı amacı
- Komplikasyonları önlemek.
- Optimal solunum fonksiyonlarının korunması.
- Uygun sıvı alımının gözlenmesi ve sürdürülmesi.
- Yeterli beslenmenin sağlanması.
- Yeterli sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanması.
- Böbrek fonksiyonunun sorunsuz şekilde sürdürülmesi.
- Yaranın olabildiğince kısa sürede iyileşmesinin sağlanması.
- Enfeksiyon kontrolü yapılması (Enfeksiyon riski bakım planı)
- Çevresel tehlikelerin ortadan kaldırılması ve hastanın güvenliğinin sağlanması.
Ameliyat sonrası hemşirelik bakımı
1 - Ameliyat sonrası hastanın servise alınması
- Hasta kontrollü bir şekilde sedyeden yatağına alınır.
- Hasta hareket ettirilirken dikişlerdeki zorlanma önlenmeye çalışılır, hastanın pozisyonu buna göre ayarlanır. Yine solunum yolunun açık olması dikkate alınarak vücut pozisyonuna dikkat edilir.
- Hastanın hava değişim durumu takip edilir, cilt rengi not edilir.
- Bilinç durumu kontrol edilir.
- Pansumanı kontrol edilir.
2 - Ameliyat sonrası solunum Fonksiyonu
- Hasta tamamen uyanık olana kadar solunum yolu açık tutulur.
- Hasta baygın olduğu için dilin geri düşmesi engellenir ve solunum sürekliliği sağlanır.
- Hasta kendine geldiğinde, yan yatırılarak solunum için uygun pozisyonu alması sağlanır. (Bu şekilde daha rahat nefes alıp verecektir.)
- Derin nefes almaya teşvik edilir. Bu akciğeri tamamen havalandırır.
- Solunumu kolaylaştırmak için hasta her 1 ila 2 saatte bir çevrilir.
3- Ameliyat sonrası sıvı dengesi
- Hastanın cilt rengi, zihinsel durumu ve vücut ısısı takip edilir.
- Bulantı, kusma ve vücut zayıflığı gibi sıvı ve elektrolit dengesizliklerinin oluşumları izlenir.
- Sıvı dengesizliklerin belirtileri belirlenir.
- Zamanı geldiğinde hastaya yeterli miktarda sıvı verilir.
4 - Ameliyat sonrası hastanın emniyeti
- Hastanın sinir hasarı ve kas gerilmesi yaşaması için önem gösterilir.
- Hastanın düşmesini önlemek için yatağın yan rayları kaldırılır.
- Yatak tekerleklerinin kilitlendiğinden emin olunmalıdır.
5 - Ameliyat sonrası beslenme
- Mide bulantısı ve kusma için antiemetik ilaçlar da dahil olmak üzere semptomatik tedavi sağlanır.
- Reçete edilen fenotiyazin ilaçları uygulanır. .
- Hastanın yavaş yavaş normal beslenme durumuna dönmesine yardımcı olunur. (Önce muhallebi, süt ve kremalı çorba gibi yiyecekler ve sonrasında yavaş yavaş katı gıdalar verilir.)
- Hastaya uygun görülen vitamin takviyeleri yapılır.
6 - Ameliyat sonrası konfor
- Ağrının fizyolojik belirtileri gözlemlenir ve değerlendirilir.
- Ağrı için uygun ilaçlar verilir.
- Hasta rahat bir yerde konumlandırılır.
7 - Ameliyat sonrası yara bakımı
- Gerektiğinde yara bakımı yapılır.
- Hastayla temastan önce ve sonra eller yıkanır.
- Hasta 1-2 saatte bir diğer yana çevrilir.
8 - Ameliyat sonrası yapılması gereken diğer bakımlar
- Hastaya komplikasyonların önlenmesinde hareketliliğin öneminden bahsedilir. (Yatak içerisinde egzersiz hareketleri yapması teşvik edilir.)
- Hastanın kademeli olarak pozisyon değiştirmesine yardımcı olunur.
- Hastada baş dönmesi başlaması halinde sırtüstü pozisyona getirilmesi ve birkaç saat yataktan çıkmaması sağlanır.
- Hasta yataktan kalktığında hastaya fiziksel olarak destek olunur, hastayı fazla yormamaya özen gösterilir.