Mide kanserine dair ilgilendiğiniz içeriğin üzerine tıklayabilirsiniz.
Mide kanseri nedir?
Mide kanseri nedenleri ve risk faktörleri
Mide kanseri belirtileri
Mide kanseri tanısı
Mide kanseri çeşitleri
Mide kanseri tedavisi
Mide kanserinde hipertermi tedavisi
Mide kanseri ameliyatı
Mide kanserinden korunmak için nasıl beslenilmelidir?
Mide kanseri hemşirelik bakım planı
Mide kanseri nedir?
Midenin herhangi bir bölgesine yerleşen mide kanseri sıklıkla lenf bezleri, karaciğer, akciğer gibi organlara metastaz yapar Mide kanseri eşitli sebeplerden dolayı mide mukozasında kötü huylu tümörlerin gelişmesi sonucu ortaya çıkar. Ülkemizde en sık rastlanan kanserler arasındadır.
Mide kanserinden her yıl dünyada 800 bin insan hayatını kaybetmektedir. Erkeklerde, kadınlara oranla daha sık mide kanseri görülmektedir. Erken teşhis edilerek, doğru tedavi uygulama ile mide kanseri kontrol altına alınabilmektedir. Uzman kontrolü ile doğru beslenerek mide kanserinden korunmak ve kurtulmak günümüzde mümkündür.
Mide kanseri nedenleri ve risk faktörleri
Mide kanserinin bir çok sebebi olabilir. Mide kanseri sindirim sistemi organlarından birinde ortaya çıkarak gelişir ve tedavi edilmezse yayılabilir. Sindirim sürecinde yer alan tüm organları (ağız, yutak, yemek borusu ve diğerleri) etkileyen davranışlar ve risk faktörleri mide kanserini de tetikler. Bu riskli davranışlar;
- Beslenme şekli: Mide kanseri nedenlerinin en önemlisi, doğru beslenme alışkanlığına sahip olmamaktır. Özellikle;
- Mangalda pişmiş et ve benzer şekilde kızartılmış gıdalar
- Aşırı tuzlanana ve salamura edilmiz sebzeler mide kanserlerinin en önemli sebebidir.
- Isıl işlem görmüş besinler mide kanseri oluşumlarına zemin hazırlar. Mide kanserinden korunmanın yolu Akdeniz tipi beslenmektir. Organik meyve ve sebzeler mide kanserine karşı koruyucu özelliktedir. - Enfeksiyonlar: Mide kanserine sebep olan en önemli faktör H.pylori enfeksiyonudur.
Mide kanserine yakalanan hastaların %75’inde H.pylori enfeksiyonu gözlemlenmiştir. H.pylori enfeksiyonlu vakaların %2’sinde mide kanseri tespit edilmiştir
.
- Sigara ve Alkol: Sigara mide kanseri nedenlerinin başında gelmektedir. Sigara alkol ile birlikte tüketildiğinde mide kanseri olma olasılığını katlanmaktadır.
- Genetik: Mide kanseri vakalarının %10’u genetik sebeplerden dolayı meydane gelir.
Mide kanseri belirtileri
Mide kanserleri erken dönemde genellikle hiçbir belirti ve bulgu göstermez. Mide kanserinin ilk belirtisini hazımsızlık ve şişkinlik olarak gösterir. Etli gıdalar tüketmeye karşı isteksizlik de mide kanseri belirtileri arasında yer alır. Mide kanserinin ileriki evrelerinde;
- Karın ağrısı
- Bulantı, kusma
- Yemek sonrası şişkinlik
- Kilo kaybı görülür. (Özellikle 40 yaş üstü hastaların hazımsızlık sorunlarını ve kilo kaybı sorunlarını mutlaka önemsemelidirler.)
Mide kanseri belirtileri, hastalığın erken teşhisi adına çok önemlidir. Sindirim sistemi bozuklukları, mide bölgesinde ağrı ve hazımsızlık şikayetleri görüldüğünde uzman doktora başvurmak, mide kanserinin erken teşhisi için çok önemlidir.
Mide kanserinin başlıca belirtileri;
- Asidite ve geğirme: Mide asidinde artış ve geğirme durumu mide kanserinde çok sık karşılaşılan belirtilerdir. (Bu şikâyetlerle karşılaşan herkesin mide kanseri olacağı anlamına gelmez.)
- Doluluk hissi: Yemek yerken normalden daha erken doygunluk hissi oluşur. Midedeki uzun süreli dolgunluk hissi kilo kayıplarına sebep olur.
- Kanama ve yorgunluk: Mide kanseri erken dönemde mide içinde kanamaya neden olabilir. Sürekli kanama da anemiye neden olabilir. Kırmızı kan hücrelerinizin azalması ile birlikte daha soluk görünmeye, nefes nefese kalmaya başlayabilirsiniz. Bazı vakalarda kan kusmak da görülebilir.
- Kan pıhtıları: Mide kanserine yakalanan kişilerde kan pıhtısı oluşma oranı daha yüksektir. Bu durum;
- Ani göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Bacakların şişmesine sebep olur
Bu durumlarda acil olarak kanın pıhtılaşmasını önlenmelidir. Bu belirtilerde vakit kaybetmeden uzman hekime başvurulmalıdır. - Bulantı ve yutma güçlüğü: Mide kanseri belirtileri arasında bulantı ve yutma güçlüğü hissi önemli bir durumdur. Mide kanserinin en belirgin iki belirtisidir. Bu belirtilere mide ya da göğüs kemiğinin altındaki ağrı gözlenir.
- İleri evre mide kanseri belirtileri:
- Dışkıda kan görülür
- Batında sıvı toplanır
- İştahsızlık görülür
- Kilo kaybı vardır.
NOT: Mide kanseri uzun süre belirti vermeden, sinsice ilerleyebilir. Mide kanseri belirtileri geç dönemde fark edildiğinde veya önemsenmediğinde, hasta cerrahi müdahale şansını kaybedebilir. Erken tanı mide kanseri için oldukça önemlidir.
Mide kanseri tanısı
Mide kanserinde erken tanı tedavinin başarısını ciddi ölçüde artırmaktadır. Mide sorunu yaşayan kişiler erken dönemde gastroenteroloji uzmanı kontrolünde endoskopi ile takip edilmelidir.
Endoskopi nasıl yapılır?
Gastroenteroloji uzmanı (yada genel cerrahi uzmanı) ışıklı kamerası bulunan uzun bir tüp ile;
- Yemek borunuzu
- Midenizi
- İnce bağırsağın ilk kısımlarını gözlemler.
Uzman hekim anormal olarak değerlendirdiği bir kısım var ise kesin tanı için biyopsi alınır. Endoskopinin uygun zamanda doğru kullanı ile hastalığı erken dönemde teşhis etmek mümkündür.
Endoskopi dışında;
- Kontrastlı grafiler
- Bilgisayarlı tomografi mide kanseri tanısı koymasını sağlayan diğer tanılam yöntemleridir.
Mide kanserinin kaçıncı evrede olduğunu tespit etmek ve diğer organlara yayılımını görmek için ileri tetkiklere ihtiyaç duyulur. Bu testler hasta için uygun olan tedaviyi belirlemeyede yardımcı olur. Mide kanserinin büyüklüğünü ve yerini saptamak için;
- Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Kanserin yayılıp yayılmadığını kontrol etmek için;
- Laparoskopi
- MR
- PET-BT
- Böbrek ultrason çekimi
- Göğüs röntgeni vb. tanılayıcı testler yapılabilir.
Mide kanseri çeşitleri
Mide kanseri tanısı ile kanser tipi tespit edildikten sonra hangi tedavinin uygulanacağına karar verilir. Adenokarsinom en sık karışılaşılan mide kanseri türüdür. Mide kanseri çeşitleri;
- Adenokarsinom: Mide kanserlerinin % 95'i adenokarsinomdur. Mide kanserlerinin en sık görülen tipi olan adenokarsinom mide astar bezi hücrelerinde başlayarak ileleme gösterir.
- Skuamöz hücre kanseri: Tedavi şekli adenokarsinoma ile aynı şekildedir. Skuamöz hücre kanseri mide astarını oluşturan bez hücreler arasındaki cilt hücresi görünülü malign tümörlerdir.
- Mide lenfoması: Mide lenfoması çok nadir görülür. Diğer mide kanserlerinden oldukça farklıdır.
- Gastrointestinal stromal tümörler (GIST): Nadir görülen mide kanserlerindendir. Gastrointestinal stromal tümörler (GIST) iyi huylu veya kötü huylu olabilir. Bu mide kanseri sindirim sistemi organlarını destekleyen bağ dokusu hücrelerinde ve midede görülür.
- Nöroendokrin tümörler (NETs): Nöroendokrin tümörler (NETs) iyi huylu yada kötü huylu olabilir. Çok nadir olarak karşımıza çıkan bu kanser türü genellikle sindirim sisteminde hormon üreten dokularda gelişim gösterir.
Mide kanseri tedavisi
Mide kanseri tanısı ile kanserin tipi tespit edildikten sonra tedavi şekline karar verilir. Mide kanseri tedavisi multi disipliner (çok alanlı) yaklaşımla mümkündür. Uzman ve donanımlı bir ekip çalışması ile başarı sağlamak mümkün olmaktadır.
Mide kanseri tedavisinde kanserin sebebi olan tümörün çıkarılması (rezeksiyon) tedavinin en önemli kısmıdır. Erken dönemde yapılan başarılı cerrahi operasyonlar hastanın yaşam kalitesi ve yaşam süresi açısından oldukça önemlidir. Hastanın midesinin bir bölümü ya da tümü cerrahi operasyonla alınabilir.
Midesinin tamamı alınan hastalarda, bağırsaktan yeni mide oluşturulur ve hasta bundan sonraki hayatını olağn şekilde devam ettirebilir. Bağırsaktan mide oluşturulan hastalara az ve sık yemeyi gerektiren diyet tavsiyelerinde bulunulur. Bazı durumlarda mide alındıktan sonra kanserin tipine göre hekimin belirlediği şekilde ışın ya da ilaç tedavisi yapılır.
Mide kanserinde hipertermi tedavisi
Mide kanserinin evrelerine göre değişiklik gösteren tedavi sırasında tümör lenf bezlerine kadar nüks etmişse mutlaka kemoterapi tedavisine başlanır. İkinci evrede tanı konulan mide kanserinde operasyon öncesi verilen kemoterapi tedavisi, operasyon sonrasındaki başarıyı arttırmak için oldukça önemlidir.
Mide kanseri tedavisinde “Hipertermi” olarak adlandrılan sıcak kemoterapi başarılı sonuçlar alınmasını sağlıyor. Hipertermi olarak adlandırılan sıcak kemoterapi son 30 yıldır başarılı sonuçlr alınan bir tedavi yöntemidir. Hiportermi ilk olarak kadın hastalıkları kanserleri üzerinde uygulanmıştır. Bu yöntem son dönemlerde kalın bağırsak ve mide kanserlerinde de sık sık uygulanmaya başlanmıştır.
Mide kanseri ameliyatı
2 ila 5 saat süren mide ameliyatında midenin bir kısmı ya da tamamı alınmaktadır. Mide ameliyatı sonrası;
- Hastanın sık aralıklarla beslenilmeli
- Küçük porsiyonlarla beslenilmeli
- Besinleri iyi bir şekilde çiğneyerek yutması gerekir.
Mide kanseri ameliyatı ve tedavisi sonrasında hasta iyileştim diyerek kontrollerini asla aksatmamalı ve geciktirmemelidir.
Mide ameliyatı esnasında uygulanan hipertermi (sıcak kemoterapi): Karın zarına ve karın içi organlarına nüks eden tümörlerde, bu organlar içinde çıkarılması uygun olan kanserli dokular çıkarıldıktan sonra, özel araçlarla karın içinin 40-42 derecede kemoterapatik ajanlarla yıkanması işlemidir. Bu işlemle geride kalan tümör hücrelerinin mekanik temizliği yapılırken, kemoterapi ajanlarının direkt olarak tümör sahasına göndererek yok edilmesini sağlar.
Mide kanserinden korunmak için nasıl beslenilmelidir?
Mide kanserinden korunmanın en önemli yolu beslenme alışkanlıklarımızı sorgulamaktan ve yanlış olanları değiştirmekten geçiyor. Kırmızı et, salamura besinler, çay, tuzlu besinler mide kanserini tetikleyen gıdalar arasında başı çekmektedir. Mide kanserinden korunmak için dikkat etmeniz gereken noktalar;
- Mangalda et:
Mangal yapmayı çok seven bir millet olsak da etin yanacak derecede pişmiş olması ve eti marine ederken aşırı miktarda tuz kullanılması etin kanserojen bir gıdaya dönüşmesine sebep olur.
- Tütsülenmiş yiyecekler
Özellikle doğu anadolu bölgelerinde tütsülenmiş yiyeceklere çok sık rasatlarız. Tütsülenmiş et, balık, peynir, salamura besinler, çiğ tüketilen et, nitrat tuzları içeren yiyecekler, konserve ve hazır gıdalar mide kanserine sebep olabilir.
- Sıcak çay
Çay sıcak olarak tüketilen bir içecek olsa da çok sıcak içilen çay yemek borusu ve mide mukozasında tahrişe sebep olur. Bu tahriş mide kanserine zemin hazırlar. Sıcak çay, Karadeniz ve Doğu Karadeniz bölgesindeki mide kanserlerinin en sık karşılaşılan nedenidir.
- Gastrit ve ülser
Helicobacter pylori enfeksiyonu gastrit ve ülserin yanında mide kanserine de sebep olmaktadır. Gastrit ve ülser durumlarında mutlaka H.pylori bakteri ortadan kaldırılmalıdır.
- Sigara ve alkol
Mide kanserinden korunmak için sigara ve alkolden uzak durulmalıdır.
- Kirli hava ve kirli su
İçtiğiniz sudaki çinko ve kurşun oranı mide kanserine neden olan önemli etkenlerdendir. Ayrıca soluduğunuz havadaki talk ve asbestoz gibi çevresel faktörler de mide kanseri risk faktörlerindendir.
- MİDE ŞİKAYETLERİ
Mide kanseri kimi zaman sinsice ilerler ve hiç belirti vermez. Kendinizde mide ağrısı, hazımsızlık, iştahsızlık gibi rahatsızlıklarınız olduğunda mutlaka uzman bir doktora başvurmalısınız.
- C Vitamini
Mide kanserine karşı C vitamini yönünden zengin gıdalar tüketilerek stresten uzak durulmalıdır.
Mide kanseri hemşirelik bakım planı
Mide kanseri hemşirelik tanıları
(Hemşirelik girişimlerine ulaşmak için aşağıdaki tanılara tıklayabilirsiniz.)
- Gastrointestinal motilitede fonksiyon bozukluğu
- Gastrointestinal motilitede fonksiyon bozukluğu riski
- Travma riski
- Kanama riski
- Enfeksiyon riski
- Bilgi eksikliği
- Akut ağrı
Mide kanseri hemşirelik bakım planı
- Hastaya tanı için preop dönemde laboratuvar testleri (endoskopi, biyopsi vb.) uygulanır.
- Hastaya uygulanacak laboratuvar testleri detaylı anlatır hastanın endişeleri giderilir.
- Hasta ameliyattan nazogastrik tüp ile çıkacağından hasta ve yakınlarına bilgi verilir.
- Post op dönemde komplikasyon riskini azaltmak için derin solunum egzersizleri öğretilir.
- Nazogastrikden gelen drenaj rengi takip edilir. Post op dönemin başında drenden parlak kırmızı kan gelmesi normaldir.
- İnsizyon bölgesi (ameliyat bölgesi) sızıntı, kanama ve sekrasyon yönünden takip edilir.
- Hastanın ameliyat sonrası dönemde göğüs tüpleri bulunacağından göğüs tüplerinin düzenli bakımı yapılmalıdır.
- Hastaya yarı oturur şekilde pozisyon verilerek NG drenajı kolaylaştırılmalıdır. Hastanın midesi rezekte edildiği (çıkarıldığı) için drenaj miktarında azalma olur.
- Hastanın batın bölgesi sıkı şekilde sarılarak karın içi basıncının artması sağlanır. Böylelikle diyaframın yükselmesi sağlanır.
- Ameliyat sonrası oral yolla beslenmeye su ile başlanmalıdır. Hasta suyu tolere edebiliyorsa NG çıkarılır. (İlgili içerik; Nazogastrik Sonda (NG Tüp) Takma ve Çıkarma İşlemi Nasıl Yapılır?)
- Oral beslenmeye başlarken aceleci davranılmamalı ve besinler hızlı verilmemelidir. Hasta besinleri tolere ettikçe besinlerin miktarı artırılmalıdır.
- Hastaya besinleri iyi bir şekilde çiğneyerek tüketmesi gerektiği anlatılmalıdır.
- Postop dönemde hastanın hemoglobin düzeyi sık sık kontrol edilir. (İç kanama açısından takip için)
- Hastanın ameliyat sonrasında ağrısı olabilir. Ağrısı olduğunda hekim istemine göre (LH / lüzum hali) analjezik verilerek hastanın ağrısı giderilir.
- Hastaya derin solunum ve öksürük egzersizleri öğretilir. Egzersizleri sık sık uygulaması için hasta desteklenir.
- Hekim istemine göre hastaya sıvı tedavisi uygulanır.
- Hastaya ameliyat sonrası iyileşme döneminin uzun sürebileceği konusunda hastaya bilgi verilir.
- Hastanın enfeksiyona karşı direnci düşük olacağı için sık sık enfeksiyon bulguları yönünden takip edilir. (CRP takibi vb.)
KAYNAK: Hemsire.Com