Lösemiye dair ilgilendiğiniz içeriğin üzerine tıklayabilirsiniz.
Lösemi (kan kanseri) nedir?
Lösemi çeşitleri nelerdir?
Akut lösemi nedir?
Kronik lösemi nedir?
Lenfositik lösemi (KLL)
Lösemi nedenleri
Lösemi belirtileri nelerdir?
Çocuklarda lösemi belirtileri
Lösemi tanısı nasıl konulur?
Lösemide tanı yöntemleri
Akut lösemi tanısı
Lösemi tedavisi nasıl yapılır?
Lösemide kök hücre nakli nasıl yapılır?
Kök hücre nakli kimlere yapılır?
Akut lösemi tedavisi
Akut lösemi tekrar edermi?
Kronik lösemi tedavisi
- Kronik lenfositik lösemi (KLL) tedavisi ve hemşirelik bakımı
- Kronik miyoloid lösemi (KML) tedavisi
Lösemi ile ilgili bilinmesi gerekenler
Lösemi (Kan Kanseri) hemşirelik bakım planı
Lösemi (Kan kanseri) nedir?
Lösemi kan kanseri için kullanılan genel bir ifadedir. Lösemi, kemik iliğinden kaynaklı bir sebepten dolayı kan üreten kök hücrelerinden bir tanesinin, gelişiminin bir basamağında duraklaması ve kontrolsüz aşırı çoğalmasıdır. Lösemi ilk olarak kemik iliğini ardından tüm vücut organlarını sarar. Kemik iliği ve lenfatik sistem kan üretiminden sorumludur. Tedavi edilmeyen lösemi ilerleyici tavır gösterir ve kötü huylu kanserlerdir.
Lösemi; olgunlaşmış olan akyuvarların kontrolsüz artışı nedeniyle oluşuyorsa kronik ve yavaş seyreder.
Eğer lösemi olgunlaşmamış olan akyuvarların kontrolsüz artışına bağlı gelişirse akut ve hızlı seyreder.
Hızlı seyirli olan lösemiler genellikle ani başlar ve bir kaç ay içerisinde belirti ve bulgu vermeye başlar. Bu sebeple bir an önce tanı konularak tedaviye geçilmelidir. Löseminin tam olarak sebebi günümüzde bilinmesede;
- Radyasyon
- Benzen vb. kimyasallar
- Tarım ilaçlarına maruz kalmak lösemi riskini artırdığı öngörülmektedir.
Lösemi hedefe yönelik akıllı ilaç kullanarak ve kök hücre nakili tedavisi sayesinde başarıyla tedavi edilebilmektedir.
Lösemi çeşitleri neledir?
1- Akut lösemiler (aniden beliren, hızlı seyreden)
Ağır derecede ve hızla ilerleyen bir hastalıktır. Akut lösemi de hızla tanı konulup tedavi edilmezse, günler veya haftalar içinde hastanın ölmüne sebep olabilir. 2 çeşidi vardır;
- Akut lenfoblastik lösemi (ALL)
- Akut miyeloblastik lösemi (AML)
2 - Kronik lösemiler (yavaş seyirli, müzmin):
Çok yavaş seyirlidir uzun süre sessiz kalabilir ve yıllar içinde ilerleme gösterebilir. 2 çeşidi vardır;
- Kronik lenfositik lösemi (KLL)
- Kronik miyeloid lösemi (KML)
Akut lösemi nedir?
Kan kanserleri arasında akut löseminin görülme sıklığı % 15-20'dir. Çocuklarda en çok görülen kanser tipi akut lösemidir ve çok hızlı ilerler. Her yaş grubunda görülen akut löseminin ilerleyen yaşlarda görülme sıklığı artar. Belirti ve bulgularıyla kısa zamanda kendini fark ettiren akut lösemi kök hücreleri kontrol dışı hızla artması sonucunda oluşur.
Akut lösemide kanser hücreleri hızlı bir şekilde kemik iliğine sonra tüm vücuda yayılım gösterir. Akut lösemide lökosit denilen beyaz kan hücreleri (wbc) üretilemediğinden hastada ağır enfeksiyonlar sık sık görülür.
Akut lösemide trombosit hücreleri üretilemediği için cilt kanamaları, sindirim sisteminde olan kanamalar ve ya hayati organlardaki kanmalarla karıştırılabilir. Akut lösemide hasta tarafından fark edilen en büyük belirti kansızlıktır. Vücuttaki diğer organlara yayılma gösterdiğinden herhang bir organda meydana gelen bozukluklada belirti gösterebilir.
Akut lösemi birçok alt tipe sahip;
- Akut miyeloblastik lösemi (AML)
- Akut lenfoblastik lösemi (ALL) olarak iki gruba ayrılır.
Hepsi çok hızlı ilerleyen bu lösemi çeşitlerinde erken tanı, tiplendirme ve hızlıca tedaviye başlamak elzemdir. Belirtiler gözlemlendiğinde vakit kaybetmeden onkoloji merkezlerine başvurulmalıdır. Uzman hekimler tarafından tanı konularak hastaya tedavi planlaması yapılmalıdır.
Kronik lösemi nedir?
Kronik lösemi akut lösemiye göre daha yavaş ilerleyen lösemi çeşididir. Fakat kronik lösemi daha iyi tedaviye sonuç verir. Olgun kan hücrelerinin görevlerini yerine getirememesi ve anormal düzeyde çoğalması ile ortaya çıkar. Kronik lösemi;
- Kronik lenfositik lösemi (KLL)
- Kronik myelositer lösemi (KML) iki gruba ayrılır.
Lenfositik lösemi (KLL) nedir?
Lenfositik lösemi (KLL); Lenfositlerin, kemik iliği, kan ve lenf nodlarında kontrolsüz ve aşırı miktarda artmasıyla oluşur. Vücudun savunma hücrelerinden olan lenfositler görevlerini yapamazlar, enfeksiyonlara karşı vücut savunmasız kalır, anormal sayıya ulaşan lösemi hücreleri normal hücrelerin oluşmasına da engel olur ve hastalık belirtileri meydana çıkar.
- Kemik iliği
- Lenf nodları
- Kana yerleşir, bunun neticesinde lenf düğümleri şişer ve dalak büyür.
KLL genellikle 60-70 yaş aralığında görülür. Tüm lösemilerin %30'luk kısmını oluşturur. Hastalık yavaş ilerlediği için hastalar uzun süre tanı konmadan yaşayabilir. Tanı konulduktan sonra bazı hastalarda KLL sorun yaratmadığı sürece tedaviye gerek yoktur. Geçmişte kemoterapi ve kemik iliği nakli ile zor bir tedavi süreci vardı. Günümüzde is tedavi süreci oldukça basitleşmiştir.
Lösemi nedenleri
Löseminin kesin olarak nedeni bilinmemektedir. Bilim insanları viral, genetik, çevresel veya immünolojik faktörlerden kaynaklandığını düşünmektedirler. Bunlardan bazıları;
- Yüksek dozda radyasyona maruz kalmak
- Benzen ve formaldehit gibi sanayide kullanılan kimyasallara maruz kalmak
- Kemoterapi ilaçlarının bir kısmı
- Bazı genetik hastalıklar (down sendromu vb.)
- Virüsler
Fakat bu risk faktörleri löseminin çok küçük bir kısmını açıklamaktadır. Lösemiye yakalanan hastaların büyük kısmında hiç bir risk faktörü görülmemiştir.
Lösemiye sebep olan diğer nedenler;
- Tablet ve cep telefonu gibi teknolojik cihazların uzun saatler çocuklar tarafından kullanılması
- Hava kirliliği
- Gıda maddelerindeki katkılar
- Kimyasal maddeler
- Çürümüş besinlerin tüketimi olarak düşünülmektedir.
Lösemi belirtileri
Lösemi belirtileri diğer kan kanserlerinde gözlenen belirti ve bulgularla ortak özellikler gösterebilir. Kansızlık sonucu;
- Solukluk
- Halsizlik
- Çabuk yorulma
- Efor sırasında nefes darlığı vb. belirtiler.
Lösemi belirtileri arasında bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle gelişen enfeksiyonlar neticesinde burun, diş etleri ve cilt altında beklenmeyen kanamalar, morarmalarla karşılaşılır. Akut lösemi belirtilerinde ise;
- Solukluk, halsizlik
- İştahsızlık, kilo kaybı
- Gece terlemesi
- Uygun tedavi ile kontrol altına alınamayan;
- Sık tekrarlayan ateş
- Enfeksiyonlar - Kemik ağrıları
- Cilt altında kanama;
- Toplu iğne başı kadar küçük kırmızı döküntüler
- Kolay ortaya çıkan morarıklar - Burun ve diş etlerinde kanamalar, boyun ve koltuk altı lenf bezlerinde kanama, karında şişlik gözlemlenmesi, diş etlerinde kabarıklar.
Lösemi belirti ve bulguları bir çok hastalığın belirtileri ile aynıdır. Vücudun tüm organlarına yayılma özelliğine sahip lösemi özellikle;
- Romatizmal hastalıklar
- Enfeksiyon hastalıkları
- Kanamalı hastalıklar
- Lenfoma
- Myeloma
- Diğer kan kanserleri belirtileri ile benzerdir.
Çocuklarda lösemi belirtileri?
Tüm çocukluk kanserlerinin yaklaşık yüzde 30’unu lösemi oluşturmaktadır. Çocukluk çağında kanserler ve lösemi genellikle; 2-5 yaş ve ya 5-10 yaş aralığında rastlanmaktadır. Çocuklarda görülen löseminin çok kapsamlı klinik belirti ve bulguları olsa da aşağıdaki belirtilerden şüphelenmek gerekmektedir;
- Hızlı kilo kaybı
- İştahsızlık
- Cilt renginde solukluk
- Vücutta morluklar
- Beklenmedik bezelerin uzun süre devam etmesi ve giderek büyümesi
- Karında şişlik
- Eklem ağrıları
- Uzun süre devam eden ve 5 günün üzerinde süren inatçı ateş (İlgili içerik: Ateş tipleri)
Yeni doğan bebek 6-8 ay kadar anneden aldığı bağışıklık sistemini kullanabilir. Bebek 2 yaşına kadar kendi bağışıklık sistemini oluşturur. Bu döneme kadar yılda 5 kez enfeksiyon geçirmesi olağandır. Fakat viral enfeksiyonlar lösemiyi tetikleyebileceği bilinmelidir.
Çocuklarda löseminin sebeplerinden biri de D vitamini eksikliğidir. Bu nedenle çocukların uygun hava şartlarında ve hekimlerin önerdiği saatlerde güneş ışığı alması oldukça önemlidir. Lösemide genetik faktörler de göz ardı edilmemelidir.
Lösemi tanısı nasıl konulur?
Lösemide erken tanı konulması oldukça önemlidir. Hastanın enfeksiyon, kanama gibi ciddi şikayetleri doğrultusunda tanı için kan ve kemik iliği dokusu örneği alınarak incelenir. Basit bir kan sayımı (hemogram) ve kandaki hücrelerin mikroskopla incelenmesi tanı için yeterli olmaktadır. Fakat kesin tanı kemik iliği biyopsisi ile konulmaktadır.
Lösemilerin %95’lik kısmını akut lösemiler oluşturur. Akut lösemilerin;
- % 85’i akut lenfoblastik (tedavi açısından daha olumlu cevap alınır.)
- % 15’i de myeloblastik lösemidir.
Çocuklarda görülen kanserlerin erişkin kanserleri ile kıyaslandığında başarı oranlarının daha yüksek olması nedeniyle erken tanı ve tedavi çok önemlidir.
Lösemide tanı yöntemleri
Lösemi tanısını koyabilmek için hastanın anamnezi (öyküsü) iyi bir şekilde alınır. Muayenenin yanında ileri tanı yöntemleri ile incelemelerin yapılması gerkmektedir.
1 - Muayene
Lösemi şüphesi olan kişiye öncelikle iyi bir fizik muayene yapılmalıdır (lenf bezlerinde şişlik, karaciğer, dalak büyüklüğü yönünden değerlendirilmelidir.)
2 - Kan tetkikleri
Kan sayımı ve gerekli biyokimyasal tetkikler
3 - Kemik iliği biyopsisi
Kalça kemiğinden alınan kemik iliği incelenir.
- Kemik iliği biyopsisi
- Kemik iliği sıvısının cam üzerine yayılarak patolojik incelenmesi.
4 - Genetik incelemeler
Kemik iliği veya kandan alınan örneklerden lösemi hücrelerinin genetik incelemeleri yapılır.
Akut lösemi tanısı
Tam kan sayımı (hemogram) ile akut lösemi teşhisi koymak mümkündür. Tam kan sayımında;
- Normal kan hücre sayılarının azalması
- “Blast” adını verilen kanser hücrelerinin sayısında artış gözlenmesi, lösemi tanısını koydurur.
Kemik iliğinden alınan biyopsi de kemik iliğinin kanser hücreleri tarafından tutulduğu görülür. Lösemi tanısının zor olan kısımı kanser türünün tipini belirlemektir.
- “İmmun fenotipik” yöntem
- Çeşitli sitogenetik ve moleküler testler farklı tiplerdeki akut lösemileri birbirinden ayıran tanı yöntemidir.
Löseminin alt türünün belirlenmesi tedavi sürecine yön verdiği için oldukça önemlidir. Löseminin tüm alt tiplerinde farklı tedavi yöntemleri vardır.
Hastaya akut lösemi tasnısı konulduysa risk durumları saptanmalıdır. Yetişkinlerde akut lösemi tanısı konulduğunda, lösemi kontrol altına alınsa bile kısa zamanda tekrarlayabilir.
Lösemi tedavisi nasıl yapılır?
Lösemi tedavisi birçok disiplinin iş birliğiyle başarıya ulaşmaktadır. Başarılı bir lösemi tedavi için;
- Tam donanımlı hastanelerde yetişkin ve çocuk hematoloji uzmanları bulunmalıdır.
- Lösemi tedavi edilen onkoloji merkezi var olmalıdır.
- Kemoterapi uygulaması amacı ile iyi yetişmiş alanında uzman hemşire ekibi olmalıdır.
- 24 saat hizmet veren tam teşekküllü bir kan bankası var olmalıdır.
- Enfeksiyon hastalıkları uzmanı bulunmalıdır.
- İhityaç halinde ışın tedavisi vermek için radyasyon onkolojisi uzmanı olmalıdır.
- Gelişmiş düzeyde laboratuvar alt yapısı bulunması gerekmektedir.
Lösemi tedavi edilebilen bir hastalıktır. Son yıllarda keşfedilen yeni yöntemler ile tedavinin başarı oranı her geçen gün biraz daha artmaktadır.
- Yeni kemoterapötik ajanların keşfedilmesi
- Hedefe yönelik moleküler ilaçların bulunması
- Biyolojik ilaç tedavilerinin günlük kullanıma girmesi
- Radyoterapi cihazlarının gelişmesi
- Kemik iliği nakliyle ilişkili yeni gelişmeler
hastaların yaşam süresini uzatmaktadır. Bu gelişmeler hastalığın tam olarak tedavi edilmesinde büyük aşama sağlamıştır.
Lösemide kök hücre nakli nasıl yapılır?
İlaç tedavisi ile erken dönemde kontrol altına alınan löseminin tekrarlama riski yüsekse kök hücre nakli yapılır.
1 - Kök hücre nakli kimlerden yapılır?
- Kişinin kendisinden (otolog)
- Doku uyumlu kardeş
- Yakın akraba
- Akraba dışı gönüllü bağışçılardan (veya kemik iliği bankalarından) alınan kök hücrelerle yapılmaktadır.
2 - Kök hücre nakli nasıl yapılır?
Kök hücre nakli için kök hücreler;
- Vericiye anestezi altında kalça kemiğinden veya
- Kök hücreleri uyarıcı ilaçlar kullanıldıktan sonra özel olarak geliştirilmiş cihazlarla damardan çekilerek toplanır.
Kök hücre nakli öncesinde hastanın vücudunda kalma ihtimali yüksek olan kanser hücrelerini yok etmek ve kemik iliğindeki hücreleri boşaltmak için radyoterapi tedavisi uygulanır. Radyoterapi sonrasında nakil gerçekleştirilir.
Uygun kök hücre vericisi bulunamayan hastalarda “otolog nakil” tercih edilir, ancak asıl tedavi allojenik kök hücre naklidir. Hastan nakil sonrasında ciddi problemlerle karşılaşmaması için uzun yıllar takip edilir.
Gelişen teknolojiyle uygun kök hücre vericisi bulunamayan ve tekrarlama riski yüksek olan hastalara (%40-80 uyumlu) akrabalardan “haploidentik” kök hücre nakli yapılabilmektedir. Haploidentik” kök hücre nakli ile hastaların %50'sine hastalık kontrolü ve bir yıldan daha uzun süreli yaşam sağlanabilmektedir. Bu hastalarda doku uyumsuzluğu nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanır. Enfeksiyon yönünden büyük risk taşımaktadırlar.
Kök hücre nakli kimlere yapılır?
1 - Kök hücre nakli yapılırken dikkat edilecek noktalar
- Hastanın yaşı
- İlave sağlık sorunu olup olmadığı
- Hastanın orta ve yüksek riskli grupta mı yer aldığına dikkat edilir.
2 - Kök hücre naklinin tercih edildiği durumlar
Bazı hastalar tedaviye normalden daha geç cevap vermektetir ya da hastalık daha çabuk tekrar etmektedir. Bu tip hastalarda, hastalığın tekrarlama riski gen değişikliklerinin varlığı ile tespit edilir. Genetik incelenme sonucunda yüksek riskli grupta yer alan hastalara (genç yaştaysa ve ilave hastalığı yoksa) allojenik nakil yapılır.
Hastalığın tekrarlama riski düşükse; kök hücre nakli, yan etkilerin fazla olması (bazen yaşamı tehtit etmesi) nedeniyle ilk etapta tavsiye edilmez. Fakat hastalığın tekrarlaması durumunda kök hücre nakli uygulanır. Başlangıç tedavisi ile cevap alınamayan kan kanserlerinde allojenik nakil bir tedavi seçeneği olabilir.
Akut lösemi tedavisi?
Akut lösemi tedavisinde ilk aşama kimyasal tedavidir. Hastalığın türüne göre tedavi iki veya üç aşamada uygulanabilir. Tedavinin başlangıç aşamasında amacı;
- Kanser hücrelerinin sayısının azaltılmak
- Normal hücrelerin sayısının artırmak
- Hastalığın belirtilerinin yok edilmesi.
Bu aşama başarıyla tamamlansa dahi hastaların büyük bir kısmında kanser hücreleri tekrar çoğalır ve hastalık tekrarlar. Kontrol sağlandıktan sonra hastalığın tekrarlamasının önüne geçmek için pekiştirici tedaviler uygulanır. Pekiştirme tedavi;
- Kemoterapötik ilaçlar
- Kök hücre nakli ile yapılır.
Ayrıca akut lenfoblastik lösemili (ALL) hastaların tedavisinde, hastalığın tekrarını önlemek için 2-3 yıl sürebilen idame tedavi dönemi vardır. Bu aşamalarda hastaların mutlaka yakın takibi gerekir. Hasta takibi tam donanımlı kliniklerde ve steril odalarda uzman bir ekip tarafından yapılmalıdır.
Akut lösemi tekrar eder mi?
Akut lösemi hastalarının büyük bir bölümü yüksek risk grubunda olduğu için genellikle ilk bir yıl içerisinde tekrarlayabilir. Akut lösemide uyglanan yüksek doz kemoterapi ile hastalık baskı altına alınır. Lösemide tekrarı önleyebilmek için;
- Kök hücreler
- Allojenik kemik iliği nakli yapılır.
İlk olarak hastanın kardeşleri değerlendirilir uyumlu iseler kök hücreleri nakledilir. Uyumlu kardeş bulunamaz ise kemik iliği bankalarına başvurularak verici araştırılır.
Allojenik kök hücre naklinin amacı;
- Hastalığın ilerde tekrar etme riskini düşürmek (Günümüzde tam uyumlu kök hücre vericisi bulunamasa da uyumlu nakiller yapılabilmektedir.)
- İleri yaş hastalar için düşük doz ilaçların kullanıldığı küçük nakiller yapılarak kök hücre nakli şansı tanınabilmektedir.
Kronik lösemi tedavisi
1 - Lenfositik lösemi (KLL) tedavisi ve hemşirelik bakımı
a - Lenfositik lösemi (KLL) tedavisi
Lenfositik lösemi (KLL) tanısı konulan her hastaya hemen tedavi başlamak gerekmeyebilir. Çünkü KLL hastalarının çoğu senelerce tedaviye gerek duymaz. Çok az bir kısımda ise hastalık birkaç yıl içerisinde ilerle ve tedavi ihtiyaç duyulur. Tedaviye başlama kriterleri;
- Hastalığın ilerleyici olması
- Çeşitli bulgular göstermesi
- Organ veya organların etkilenmesi göz önüne alınarak tedaviye başlanır.
Özel laboratuvar değerlendirmeleri ile hastalığın risk faktörleri tespit edilir ve kişiye özel tedavi uygulanır.
Kronik lösemi tedavisinin amacı hastalığı baskı altına alarak hastaya zarar vermesini engellemektir.
Akıllı ilaçlar; sadece kanser hücreleri hedef alındığı için günümüzde genellikle tercih edilmektedir. Akıllı ilaçlar sağlıklı hücreleri çok az etkiledikleri için kemoterapiye göre riskleri çok azdır. İleri yaşta daha sık görüleb KLL için akıllı ilaçlar çok faydalıdır.
b - Lenfositik lösemi (KLL) hemşirelik bakımı
- Hasta yakından takip edilir enfeksiyon ve kanama yönünden değerlendirilir.
- Yaşam bulguları belirli periyotlarla takip edilir.
- Tedaviye uygun girişimler uygulanır.
- Hastalara düzenli olarak ağız bakımı verilir.
- Hastanın odasının; rahat, uygun sıcaklıkta ve tek kişilik olmalıdır.
- Hasta ve yakınları işlemler hakkında bilgilendirilir, tedavinin amacı, yan etkileri açıklanır.
- Hastaya her girişim öncesi açıklama yapılır vilgi eksikliği giderilir.
2 - Kronik miyeloid lösemi (KML) tedavisi
Kronik löseminin en sık karşılaşılan ikinci türü olan KML tedavisinde 21. yy'ın başında çığır açacak gelişmeler yaşanmıştır. KLM hastalarında lösemiye kök hücrelerde sonradan meydana gelen BCR/ABL mutasyonu adı verilen genetik değişikliktir. Genetik değişikliğin tespiti KML tanısını çok basitleştirip bu bozulmuş olan sisteme karşı ilaç geliştirilmesini sağlamıştır.
Trozin kinaz inhibitörlerinin (TKI) kullanılması etkili bir tedavi yöntemidir. Oral yolla TKI kullanımı sayesinde KML hastalarının çoğu normal yaşam sürdürebilmektedir.
Lösemi ile ilgili bilinmesi gerekenler
- Lösemi erkeklerde kadınlardan daha sık görülür.
- Özellikle beyaz ırkta, siyah ve sarı ırktan daha çok görülür.
- Yetişkinlerde lösemi tanısı konulan kişilerin sayısı, çocukların 10 katından fazladır ve ileri yaşlarda risk artmaktadır.
- Çocukluk çağında 4 yaşın altında daha sık lösemiyle karşılaşılır.
- Bazı lösemilerde genetik yatkınlık vardır.
- Down sendromu vb. genetik bozuklukların akut lösemi daha sık görülmektedir.
- KML oluşumunda radyasyon ve benzen gibi kimyasallara maruz kalmaktan da söz edilebilir.
- Başka bir kanser için kemoterapi tedavisi almış olmak, sigara kullanmak ve bazı kan hastalıklar lösemi sebeplerindendir.
- Amerikada her 4 dakikada bir 1 kişi lösemiye yakalanmaktadır.
- 2016 yılında sadece Amerikada yeni lösemi tanısı konan hasta sayısı 60 binden fazladır.
- Akut lösemi %35’ oranıyla çocukluk çağında en sık görülen kanser türüdür.
- Bir kadın veya erkeğe yaşamı boyunca lösemi tanısı konulma olasılığı % 1.5'dur.
- Günümüzde lösemi tanısı konan hastaların 10 yıldan daha uzun yaşama oranı 1970’li yıllara göre %400 artmıştır.
- 2006-2012 yılları arasında lösemi hastalarının 5 yıllık yaşam oranı % 60 olarak tespit edilmiştir.
- Lösemi tanısı konulan 10 çocuktan 8’i tamamen tedavi edilebilmektedir.
Lösemi (Kan kanseri) hemşirelik bakım planı
1 - Lösemi hemşirelik tanıları
(Hemşirelik girişimlerine ulaşmak için aşağıdaki tanılara tıklayabilirsiniz.)
- Oral mukoz membran değişikliği
- Kronik ağrı / Akut ağrı
- Beslenmede dengesizlik: Gereksiniminden az
- Yorgunluk
- Fiziksel mobilitede bozulma
- Diyare
- Öz bakım eksikliği
- Beden imgesinde bozulma
- Anksiyete
- Bilgi eksikliği
- Sıvı volüm eksikliği
2 - Lösemi hemşirelik bakımı
- Hastaya invaziv girişimler yapılırken dikkatli olunur.
- Hasta kanama riski açısından sürekli kontrol altında tutulur. (Hemogram takibi vb.)
- Hasta kolay enfeksiyon kapabileceği için uygulanacak işlemlerde asepsiye dikkat edilir.
- Hastanın kişisel hijyenine dikkat etmesi gerektiği anlatılacak.
- Halsiz ve yorgunluk yaşamaması için hastanın verimli dinlenmesi istenecek.
- Hastaya özel aktivite programları düzenlenir.
- Hastaya özel diyet programları oluşturulur. (Diyetisyen yardımıyla)
- Kontrol testlerini düzenli olarak atlamadan yaptırması istenir.
- Tedavi programına uyum için hastaya destek olunur.
- Hastanın fiziksel ve psikolojil olarak değişim yaşadığından dolayı (saç dökülmesi, cilt morlukları, kilo kaybı vb) psikolojik olarak ailevi desteğinin önemi yakınlarına anlatılır.
İlgili içerikler;
Hemşirelik tanı listesi ve bakım planları
Cerrahi hastalıkları ve hemşirelik bakım planları
Hemşirelik bakım planı nasıl hazırlanır?
KAYNAK: Hemsire.Com