Kronik böbrek yetmezliği (KBY) böbreğin fonksiyonlarının geriye dönüşsüz olarak kaybedildiği kronik bir hastalıktır. ΚBY de nefron kayıplarına bağlı böbrek dokusu azalmıştır. KBY, hasta farkına varmadan uzun yıllar boyu gelişebildiği gibi tedavi edilemeten akut böbrek yetmezliği sonucu da gelişebilir.
Glomerül flitrat hızı (GFH) normalde 120 ml/dak’dır ve bu hız 25 ml/dak’nın altına indiğinde kronik böbrek yetmezliği (KBY), 15ml/dak altına indiğinde ise son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) başlar. SDBY’ğinde hastanın yaşamını sürdürebilmesi için renal replasman tedavilerinden (diyaliz ya da böbrek nakli) birine gereksinim duyulmaktadır.
SDBY gelişmeden önce hasta normale yakın olan yaşamını diyet kısıtlaması ve ilaç tedavisi ile sürdürebilmektedir. SDBY gelişme süresi hastalığın nedeni ve tanı konduğunda böbreğin durumu ile ilgili olarak değişir.
Kronik böbrek yetmezliğinin 100’den fazla nedeni vardır.
Nedenler arasında ilk sırada diyabetes mellitus (%44), ikinci sırada glomerulonefrit (%17), üçüncü sırada hipertansiyon (%16) gelirken %4 oranında diğer nedenler (polikistik böbrek hastalığı, akut böbrek yetmezliği, obstrüksiyon, pyelonefrit ve nefrotoksin) gelmektedir. KBY’de metabolik atıkların birikimi, sıvı-elektrolit dengesizliği nedeni ile tüm beden sistemleri olumsuz etkilenmektedir.
Etkilenen sistemlerin başında nöromusküler, kardiyovasküler, gastro intestinal sistemler gelmektedir. KBY’nin en sık gelişen erken komplikasyonları anemi ve osteodistrofidir. Akut komplikasyonları ise kalp yetmezliği, perikardit ve kalp tamponatıdır.
Hemşirelik Tanısı: Benlik Saygısında Rahatsızlık
Nedenleri:
Hasta kendisi ve benlik saygısı hakkında olumlu ifadeler kullanacak ve olumlu davranışlarda bulunacak
Beklenen Sonuçlar:
- Otonomi ve üretkenliğinin azaldığı görüşü
- Rol performansında değişim Seksüel fonksiyonda değişim
- Beden fonksiyonlarından bazılarının kaybı
- Diyalize bağlı olma
- Kronik diyalizin getirdiği ekonomik kayıp
- Beden imajında değişim
Hemşirelik Girişimleri:
- Düşük benlik saygısını saptamak; kendisi hakkında negatif ifadeler kullanması, depresyon, kızgınlık ifadeleri, geri çekilme, utanma ve suçluluk ya da beceremediği olaylarda kişiliğini değerlendirmek
- Hastanın benlik saygısı ile ilgili değerlendirme yapmasına yardım etmek.
- Hasta ile birlikte problem çözme tekniklerini kullanmak
- Hastanın GYA’de, sosyal yaşamında, kişiler arası ilişkilerinde ve uğraşlarında sağlık durumundaki değişikliğe uyumuna yardım etmek
- Hastanın yakınları ve bakıcısı ile renal replasman seçenekleri hakkındaki beklentilerini konuşmak
- Gerçek ümit ve tutumları konusunda cesaretlendirmek
- Gerektiğinde vaka yöneticisi ve sosyal çalışmacılardan yardım almak