Hipokalsemi, PTH’ın yetersiz salgılanması уa da hiç salgılanmaması sonucu gelişen bir durum olup serum kalsiyum değerinin normalin altına düşmesidir. Hemşirelik bakım planı aşağıdadır.
Hipokalsemi Nedenleri:
Hipokalseminin en büyük neden, cerrahi girişimler sırasında paratiroid bezlerinin zarar görmesi veya yanlışlıkla alınmasıdır.
Hipokalsemi Beliti ve Bulguları
Hipokalseminin belirti ve bulguları kalsiyumun sinir iletimi, kas ve kalp fonksiyonları üzerine etkilerini yansıtır. Çok düşük düzeydeki hipokalseminin nörolojik etkileri anksiyete, bilinç bulanıklığı ve sinirlilik olup, bu durum nöbetlere yol açabilir.
Nöromüsküler semptomlar gelişebilir; hastalar ayak ve el parmaklarında, yüzde, özellikle dudaklar etrafında hissizlik ve uyuşmadan yakınır, kas seyirmeleri, titremeler ya da ağrılı kramplar görülebilir. Larenks ve karın kasları özellikle kasılmalara eğilimlidir. Larenks spazmı ve ödemi ölümle sonuçlanabilir.
Sinir uyarılabilirliğinin artması tetanilere yol açabilir. Bu durumda chvostek (fasiyal sinire vurulmasını takiben fasiyal kaslarda seyirme olması) ve trousseau bulguları (tansiyon aleti manşonunun sistolik kan basıncı üzerinde 2 dk şişirilerek tutulmasından 1-4 dk sonra karpal spazm gelişir. Buna ebe eli adı da verilir) pozitiftir. Bu bulgulara ilave olarak uzamış hipokalsemide kolayca kemik kırıkları, diyare, hiperaktif derin tendon refleksi, dijital glikozidlerine azalmış yanıt, azalmış kardiyak output, takiben aritmiler ve kardiyak arrest görülebilir.
Hipokalsemi Tanısı
Hastada var olan belirti ve bulgulara ilaveten laboratuar bulguları hipoparatiroidizm tanısı koymada önemlidir. Serum kalsiyum seviyesinde düşüklük, fosfat düzeyinde yükseklik ve bazen de magnezyum seviyesinde düşüklük vardır. Total serum kalsiyum seviyesi t8.9 mg/dl ya da ionize kalsiyum düzeyi kalsiyum düzeyi t4.5 mg/dl’dir. EKG değişiklikleri tipiktir. Chvostek ve trousseau bulguları hipokalsemi tanısını doğrulayan iki klasik bulgudur.
Hipokalsemi Tedavisi
Tetani varsa hemen %10’luk kalsiyum glukonat solüsyonundan 10-20 ml 10 dk içinde IV olarak verilir.
Hipotansiyon, ciddi kardiyak aritmi ve kardiyak arreste yol açmamak için kalsiyum yavaş yavaş verilmelidir. Kalsiyum uygulandığında mutlaka EKG takibi yapılmalıdır. Ayrıca kalsiyum venöz irritasyon ve inflamasyona yol açabileceğinden infüzyon sırasında ekstravazasyon önlenmelidir.
Kronik hipoparatiroidizmin uzun süreli tedavisinde oral kalsiyum tuzları ve D vitamini kullanılır. Barsaklardan fosfat emilimini azaltmak için yemeklerle birlikte alimunyum hidroksil verilebilir. Kalsiyum ve D vitamininden zengin, fosfordan fakir bir diyet önerilir, sıvı alımı artırılır. Serum kalsiyum düzeyi yılda 3-4 kez kontrol edilmelidir.