Etiyoloji, hastalıkların nedenlerini inceleyen bilim dalıdır. Hastalık oluşumuna neden olan etkenleri şunlardır.
*Canlı etkenler
*Fiziksel etkenler
*Kimyasal etkenler
*Beslenme bozuklukları
*Genetik etkenler
*Psişik etkenler
*Bilinmeyen etkenler.
Hastalıklar, bu saydığımız etkenlerin biri yada birkaçının bir araya gelmesiyle oluşur. Bu etkenlerden başka hastalık oluşumunu kolaylaştırıcı rolü olan başka faktörler de vardır. Bunlar; yaş, cinsiyet, etnik özellikler, bünye ve organizmanın durumudur.
YAŞ: Bazı hastalıklar belli yaş gruplarında daha sık görülür. Örneğin yeni doğanlarda diyare, burun nezlesi, pnömoni, bronşit vb., erişkinlerde ve ileri yaşlarda kalp-damar hastalıkları ve romatizma gibi hastalıkların görülme oranı fazladır.
CİNSİYET: Bazı hastalıkların görülme sıklıkları cinsiyete göre farklılık gösterir. Örneğin solunum, sindirim, kalp ve damar hastalıkları erkeklerde; hipertroidizm ve safra kesesi hastalıkları ise kadınlarda daha sık görülmektedir.
ETNİK ÖZELLİKLER: Bazı hastalıklara karşı duyarlılık ırklara göre değişiklik göstermektedir. Siyah ırk tüberküloza karşı beyaz ırka göre daha duyarlıdır.
BÜNYE VE ORGANİZMANIN DURUMU: Hastalık oluşturan canlı etkenler vücuda girdiklerinde bünye ve organizmanın o andaki durumu hastalığın gelişmesinde önemli rol oynar. Örneğin diyabetli kişilerde her türlü enfeksiyon kolaylıkla yayılır ve iyileşmesi uzun sürebilir. Uzun süre antibiyotik ve steroid kullananlarda bazı canlı hastalık etkenleri daha kolay hastalık oluşturmaktadır.
CANLI HASTALIK ETKENLERİ
Bu etkenler bakteriler, virüsler, mantarlar, riketsiyalar, protozoonlar ve helmintler olarak gruplandırılmaktadır. Bunlar doğada yaygın olarak bulunur ve insan ile sürekli ilişki içersindedirler. Bu ilişki simbiyoz, kommensal ve parazitik yaşantı şeklinde olabilmektedir.
Simbiyoz yaşantıda vücutta bulunan mikroorganizmalar normal koşullarda hastalık oluşturmazlar, aksine karşılıklı bir yararlanım söz konusudur. Örneğin; doğal olarak barsak florasında bulunan E.coli bakterileri buradaki besinlerden, buna karşın organizma da bu bakterilerin yapmış olduğu K vitamininden yararlanır.
Kommensal yaşantıda mikroorganizmalar normal koşullarda organizmaya yarar ya da zarar vermeden yaşamını sürdürür. Vücut floraları buna örnek verilebilir. Paraziter yaşantıda mikroorganizmalar, insan vücuduna zarar verir.
İnsanlarda hastalık oluşturan canlı etkenlere patojen mikroorganizmalar adı verilmektedir. Patojen mikroorganizmaların vücuda yerleşip oluşturdukları hastalıklara ise Enfeksiyon Hastalıkları adı verilmektedir. Bu hastalıklar yaşantımızda en çok görülen ve insandan insana ya da hayvanlardan insanlara geçen hastalıklardır.