İlgili içerik:
Öksürme Egzersizleri
Hastaya solunum egzersizleri hemşire tarafından uygulamalı gösterilerek yaptırılmalıdır.
Büzük dudak (pursed-lip) solunumu
Egzersiz esnasında ve günlük aktiviteler sırasında solunum ihtiyacının arttığı durumlarda dispneyi (solunum sıkıntısı) kontrol altına alarak rahatlatmak amacıyla KOAH’lı hastalar tarafından spontan veya bilinçli olarak kullanılan solunum tekniğine büzük dudak (pursed-lip) solunumu denir.
Bu solunum tekniği ekspirasyon (nefes verme) sırasında kontrolü sağlamak ve alveollerin maksimum düzeyde boşaltılması için kullanılır. Hava yolu kollapsını önlemek için burundan derin nefes alınıp dudakların büzülerek yapıldığı yavaş ve uzun soluk verme yöntemidir.
Pursed lip solunum yapma örnekleri;
- Su dolu bardağa pipetle üfleyerek baloncuk yapma
- Pink pong topuna sadece oynayacak kadar üfleme
- Balon şişirme ile de yapılabilir.
- Çiçek koklar gibi nefes alıp mum alevini söndürmeyecek kadar nefes vermesi söylenerek de egzersiz yapılabilir.
Büzül dudak solunumunun faydaları
- Solunum sıkıntısı esnasında nefesin kontrolüne yardımcı olur.
- Ekspirasyonda havayollarını açık tutmaya yardım eder.
Yürürken her iki adımda nefes alınarak ve her 4-5 adımda büzülen dudaklar arasından nefes verilerek de bu solunum egzersizi kolaylıkla yapılabilir.
Diafragma solunumu
Diafragma solunumun en önemli kasıdır. Eğer diafragma dışındaki kaslar solunumda daha fazla görev alıyorlarsa tedavinin amacı diafragmatik solunumu arttırmak olmalıdır. Diafragmatik solunumda amaç, inspirasyon sırasında diafragmanın aşağı inmesi, ekspirasyon sırasında yukarı çıkmasıdır.
Solunumun en önemli kası olan diyafragmayı kuvvetlendiren bir egzersizdir. Düzenli yapılan solunum egzersizleri diafragma kasının etkinliğini artırır.
DERİN SOLUNUM EGZERSİZLERİ İŞLEM BASAMAKLARI
- Hastaya uygulama hakkında bilgi verilir.
- Hasta, uygun pozisyona getirilir.
- Solunum için ihtiyaç duyulan malzemeler hazırlanır.
- Pursed lip solunum için; hasta oturtulur ya da yatak içinde dik oturur pozisyona getirilir.
- Diyafragma solunumu için; hasta sırtüstü yatar pozisyona getirilir. Dizlerinin başının altına bir yastık yerleştirilir.
- Kâğıt mendil ve atık kutusu kolay ulaşılabilecek şekilde yerleştirilir.
- Hastanın elleri göğüs kafesi ve karın üzerine yerleştirilir.
- Pursed lip solunum için; hastaya ellerini kaburga kemikleri altına, orta parmaklar birbirine dokunacak biçimde diyafragma üstüne yerleştirmesi söylenir.
- Diyafragmatik solunum için; sağ el üst karın bölgesine, sol el göğsün üst tarafına yerleştirilir.
a. Hastadan, içinden dört rakamını sayana kadar burundan yavaş ve derin bir nefes alması istenir.
b. Diyafragmatik solunumda da dörde kadar sayıncaya kadar burun yoluyla nefes alırken, sağ el altındaki karın bölgesinin yukarıya doğru hareketi hissedilmelidir. - Nefes alınan süre kadar, havayı içinde tutması söylenir (hasta isterse içinden dörde kadar sayabilir.).
- Hastadan dudaklarını ıslık çalar gibi büzerek, uzun sürede nefesini ağzından dışarı vermesi söylenir.
- İşlem sonrası hastaya rahat pozisyon verilir.
Egzersizler yemeklerden iki saat sonra başlangıçta 2-3 dakika gibi kısa sürelerde, hastanın tolere etmesiyle 10 dakikalık süreler hâlinde, günde ortalama 30 dakika olacak şekilde tekrarlanmalıdır.
- Kullanılan malzemeler ortamdan uzaklaştırılır.
- Yapılan uygulama, hastanın tepkileri ve gözlem bulguları kayıt altına alınır.
Ameliyat sonrası dönemde (postop), ağrı olur korkusundan veya da ameliyat dikişleri açılacak korkusundan hastalar hareket etmek istemeyebilirler. Bu sebeple ameliyat öncesi dönemde, hastaya, hareket etmenin organizma üzerindeki etkileri, ameliyattan sonra nasıl hareket edebileceği konusunda bilgi verilir ve uygulamalı olarak gösterilir.
Ameliyat sonrası dönemde, en sık karşılaşılan problem ağrıdır. Dokuların ve sinirlerin kesilmesine bağlı olarak ortaya çıkan ağrının en etkili tedavisi, düzenli analjezik kullanımıdır. Ancak, analjeziklerin aşırı miktarda kullanılması diğer organların fonksiyonlarını bozabilir. Ameliyat sonrası dönemde analjezik kullanımını en aza indirmek için hastaya analjeziklerin kullanımı, etki süreleri, organlara olan zararları hakkında bilgi verilmelidir.
Spirometre / triflow ile solunum egzersizi
Akciğer ventilasyonunu ve oksijenlenmeyi düzeltmek, solunum sekresyonlarını yumuşatmak ve atelektaziyi önlemek amacıyla yardımcı araçlar kullanılabilir. Triflow, özellikle ameliyatlardan sonra akciğerlerin çabuk toparlanması için nefes egzersizleri yapmaya yarayan, içindeki 3 topu nefes kuvvetiyle kaldırma prensibince kullanılan alettir.
Triflow
KAYNAK: Hemsire.Com