Santral ve periferik sinir sisteminin hastalıklarının cerrahisiyle uğraşan tıp dalına nöroşirürji denir. Beyin, omurilik ve periferik sinirlerin doğumsal, travmatik, damarsal anomalileri, tümörleri, enfeksiyonları gibi hastalıkların oluşumu ile ilgilidir.
Beyin ve sinir cerrahisi kliniği ameliyat öncesi (PREOP DÖNEM) dönemde hasta hazırlığı
- Kişinin başka bir hastalığı var mı sorgulanarak tespit edilir.
- Daha önce ameliyat öyküsü var mı sorgulanır.
- Hastanın sürekli kullandığı ilaçlar öğrenilir.
- Hastanın herhangi bir şeye allerjisi olup olmadığı öğrenilir.
- Hastanın uygulanacak cerrahi operasyon hakkında bilgisi olup olmadığı öğrenilir.
- Hastanın bilgi eksikliği varsa giderilir.
- Hastanın bilinç düzeyi kontrol edilir.
- Yaşam bulguları (ateş, nabız, tansiyon, solunum) kontrol edilir.
- Kafa içi basıncın kontrolü yapılır.
- Nöbet, dehidratasyon (sıvı kaybı) gibi ameliyatı olumsuz etkileyebilecek durumlar tespit edilir.
- Sıvı elektrolit dengesine bakılır. (İlgili içerik: Elektrolit dengesizliği riski hemşirelik bakımı)
- Hastanın solunum yolu açıklığı sağlanır.
- Ameliyat öncesi kaç saat aç kalması gerektiği bilgisi hastaya verilir.
- Deri bütünlüğü korunarak deri bütünlüğü sağlanır.
- Cilt cerrahi operasyona hazırlanır. (tıraş etmek vb.)
- Gastrointestinal sistem hazırlıkları yapılır. (lavman yapmak ve 1 gece önceden aç kalmasını söylemek gibi)
- Kişiye ve ailesine sağlık çalışanları olarak psikolojik destek verilir.
Cerrahi operasyon öncesinde hasta dosyasında bulunması gerekenler
- Hasta yatış belgesi
- Tahlil sonuçları
- Yapılan tetkiklerin sonuçları (akciğer grafisi, MR, BT vb.)
- EKG
- Hastanın başka rahatsızlıkları var ise onların sonuç ve değerlendirmeleri
- Hastaya ait aydınlatılmış onam belgesi
Cerrahi operasyon öncesi kullanılan ilaçların amacı
- Kafaiçi basıncının azaltılmak
- Enfeksiyon durumu var ise bu durumu ortadan kaldırmak
- Hastanın nöbet geçirmesini engellemek
- Kafaiçi ödem tedavisi (Mannitol iv)
- Hastanın ağrısını azaltmak
- Hastanın stres ve anksiyete durumunu azaltmak
Ameliyatın gerçekleşeceği gün uygulanması gereken hemşirelik girişimleri
- Hastanın yaşam bulguları takip edilir.
- Hastanın cilt hazırlığı tamamlanır. (tıraş etmek vb.)
- Ameliyat esnasında kana ihtiyaç olacak ise gelen kanların kontrolü yapılır.
- Hasta dosyasının eksiksiz olduğundan emin olunur. (Gerekli kontroller yapılır.)
- Takı, toka, oje gibi aksesuarlar ve takma dişleri çıkarılır.
- Ameliyathane için hazırlanmış özel kıyafetler giydirilir.
- Hastada tedavisi kapsamında giden bir mayi var ise stoplanır.
Ameliyat sonrası dönemde (POSTOP DÖNEM) hemşirelik girişimleri
- Ekstremitelerde oluşabilecek duyu ve motor kayıplar için kontroller yapılır.
- Ödem kontrolü yapılır.
- Kanama kontrolü yapılır.
- Hastanın bilinç düzeyi kontrol edilir.
- Hastanın ağrı durumu sorgulanır ve skorlanır. (İlgili içerik: Akut ağrı hemşirelik bakımı)
- Ağrı varlığında gerekli ise farmakolojik yöntemlere başvurulur.
- Kişide hipotansiyon durumu olabilir. Bu sebeple sık sık ANT takibi yapılır.
- Hastanın pupil reaksiyonları kontrol edilir.
- Hastanın drenleri var ise dren kontrolü ve dren bakımı verilir.
- Solunumun derinliği, sayısı ve niteliği değerlendirilmelidir. (İlgili içerik: Solunum fonksiyonunda etkisizlik riski)
- Solunum yollarının açıklığın sağlandığından emin olunmalıdır.
- Hasta sekresyon yönünden değerlendirilir.
- Sekresyonları mevcut ise tapotman uygulanır. (Topatman: Dirsekten bileğe doğru iki el birbirine sürtecek şekilde vurulmasıdır.)
- Masaj tekniklerinin yanı sıra etkili ve derin solunum egzersizleri hastaya öğretilmelidir.
- Uygulanan her işlemlere rağmen sekresyonları mevcut ise hasta aspire edilir.
- Hastanın deri bütünlüğü kontrol ediir.
- Hastanın cildinin kuru ve temiz olduğuna dikkat edilir.
- Bakım verirken hastanın mahremiyetine dikkat edilir.
- Deri bütünlüğünün korunması ve vücudun yeterince oksijenlenmesi için kişiye 2 saatte 1 pozisyon verilir.
- Yatak içi ROM egzersizleri uygulanır.
- Postop dönemde idrar yapmada zorluklar yaşanabilir. Bu sebeple 24 saat boyunca üriner katater takılmasının faydası vardır. (İlgili içerik: Foley sonda takma ve çıkarma işlemi nasıl yapılır?)
- Anestezinin etkisiyle bağırsak hareketlerinde yavaşlama olabilir.
- Gaz ve gaita çıkışı gözlenir. (Hastadan bilgi alınır.) Not: Gaz ve gaita çıkışı bağırsak hareketliliğinin başladığını gösterir.
- Kişiye masaj yapılır.
- Eklemlem hareketliliği devam ettirilir.
- Enfeksiyon açısından hasta takip edilir.
- Hastaya sağlık çalışanları olarak destek olunur. Ailesinin de destek olması sağlanır.
İlgili içerikler;
- Ameliyat sonrası hemşirelik uygulamaları (genel içerik)
- Beyin tümörleri
- Kadın ve erkek beyinleri arasındaki farklar
KAYNAK: Hemsire.Com