Tedavi sürecinde bilgi eksikliği, hastaların tedavi sürecini etkili bir şekilde yönetememelerine ve tedaviye uyum gösterememelerine yol açabilir. Bu durum, bireylerin hastalıkları, tedavi yöntemleri, yapılacak girişimler ve gerekli tetkikler hakkında yetersiz bilgi sahibi olmaları sonucunda ortaya çıkar. Hemşirelerin bu süreci doğru bir şekilde yönetmesi, tedavi sürecinin sağlıklı bir şekilde devam etmesini ve hastaların tedaviye uyumunun artmasını sağlar.
Bilgi Sürecinde Problem Yaşanma Nedenleri
- Hastalık Süreci: Hastalıkla ilgili yetersiz bilgi, hastaların tedaviye yönelik kaygılarını artırabilir ve tedavi sürecini zorlaştırabilir. Özellikle uzun süreli hastalıklarda, hastalar durumlarına ilişkin eksik bilgiye sahip olduklarında tedavi sürecine uyumda zorluk yaşayabilirler.
- Hastaneye Yatma: Hastaneye yatış, hastalar için genellikle stresli bir süreçtir. Hastaneye ilk kez yatacak olan bireyler, hastaneye giriş ve tedavi süreci hakkında yetersiz bilgiye sahip olabilir. Bu durum, hem psikolojik hem de fiziksel olarak iyileşme sürecini etkileyebilir.
- Kemoterapi Alma: Kanser tedavisi gören hastalar için kemoterapi önemli bir tedavi yöntemidir. Ancak kemoterapiye dair eksik bilgi, hastaların tedavi sürecinde korku, kaygı ve stres yaşamalarına neden olabilir. Bu durum tedaviye uyumu zorlaştırabilir.
- Radyoterapi Alma: Kanser tedavisinde bir diğer önemli tedavi yöntemi olan radyoterapi de hastalar için belirsizlik yaratabilir. Radyoterapi sürecinde hastaların yan etkiler ve tedavi süreci hakkında bilgi eksikliği yaşamaları tedaviye uyumu olumsuz etkileyebilir.
- Preoperatif Dönem: Cerrahi müdahale öncesi dönemde hastalar, yapılacak olan operasyon hakkında yetersiz bilgiye sahip olabilirler. Bu durum, hastanın tedaviye karşı duyduğu endişeleri artırabilir ve iyileşme sürecini etkileyebilir.
- Postoperatif Dönem: Cerrahi müdahale sonrası iyileşme süreci, hastalar için bilinçli bir şekilde yönetilmesi gereken bir dönemi ifade eder. Bu süreçte bilgi eksikliği, hastaların iyileşme hızını olumsuz yönde etkileyebilir.
- Sosyo-Demografik Özellikler: Yaş, eğitim durumu, kültürel ve sosyal özellikler, bir bireyin tedavi sürecine ve tedaviye dair bilgiye ulaşabilme şekillerini etkileyebilir. Özellikle yaşlı bireyler veya eğitim düzeyi düşük olan hastalar, tedavi süreci hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç duyabilirler.
- Diğer: Bireylerin geçmiş deneyimleri, sağlık geçmişi veya psikolojik durumu da bilgi eksikliğine neden olabilir. Birçok hasta, tedavi sürecinde yaşadıkları korku veya kaygı nedeniyle bilgi almayı reddedebilir veya bu bilgileri doğru anlamayabilir.
Hemşirelerin Bu Süreci İdare Etmede Uygulayacakları Yaklaşımlar
- Bireyin Hastalığına, Yapılan Tedavilere, İlaçlarına ve Girişimlere Yönelik Bilgi Düzeyini Değerlendirme: Hemşireler, hastaların mevcut bilgi seviyesini değerlendirerek eksik olan alanları belirleyebilir. Bu değerlendirme, hastanın tedaviye ilişkin sorularını ve endişelerini anlamaya yönelik bir başlangıç olacaktır.
- Alınması Gereken Bilgi ve Eğitim Şeklinin Belirlenmesi: Bireyin eğitim ihtiyaçları belirlendikten sonra, hastanın öğrenme stili ve bilgi alma tercihlerine uygun bir eğitim planı oluşturulmalıdır. Hasta için en uygun eğitim yöntemleri (görsel, yazılı, sesli) belirlenmeli ve bu doğrultuda eğitim verilmelidir.
- Kemoterapi, Radyoterapi veya Cerrahi Tedaviye Yönelik Bilgilendirme: Bu tedavi yöntemlerinin yan etkileri, uygulanma süreçleri ve hastaların alacakları önleyici tedbirler hakkında ayrıntılı bilgi sağlanmalıdır. Hemşireler, hastaların tedavi sürecine dair beklentilerini düzenleyerek kaygılarını azaltabilir.
- Diyet, İlaç, Egzersiz, Hijyen ve İnfeksiyondan Korunma Konularında Bilgilendirme: Tedavi sürecinde hastaların iyileşme hızını artıracak ve tedaviye uyumlarını destekleyecek faktörlerden biri de uygun beslenme, ilaç kullanımı ve hijyen kurallarıdır. Bu konularda bilgilendirme yapılmalı, gerektiğinde bir diyetisyen ya da uzman hekime yönlendirilmelidir.
- Preoperatif ve Postoperatif Dönemle İlgili Bilgiler: Cerrahi müdahale öncesi ve sonrasında hastaların nasıl bir iyileşme süreci geçirecekleri konusunda bilgi verilmelidir. Preoperatif dönemde cerrahiden önce yapılacak hazırlıklar, postoperatif dönemde ise iyileşme sürecine dair dikkat edilmesi gerekenler anlatılmalıdır.
- Görsel/Yazısal Formlar Kullanılması: Hastaların tedavi sürecini daha iyi anlayabilmesi için görsel materyaller (broşürler, grafikler) ve yazılı dökümanlar kullanılabilir. Bu materyaller, hastaların bilgiyi daha iyi kavramalarına ve hatırlamalarına yardımcı olacaktır.
- Taburculuk Sonrası Eğitim: Hastalar hastaneden taburcu olduktan sonra da tedavi sürecine dair bilgilendirilmelidir. Evde yapılması gereken bakım, ilaç kullanımı, egzersiz ve diyet konularında eğitim verilerek hastaların tedaviye uyumları sağlanmalıdır.
Bu Yaklaşımın Ana Hedefi
Tedavi sürecindeki bilgi eksikliği, hastaların tedaviye uyumlarını zorlaştıran önemli bir faktördür. Hemşirelerin, hastalara hastalıkları, tedavi yöntemleri, yapılacak tetkikler ve girişimler hakkında doğru ve eksiksiz bilgi vererek, hastaların tedavi sürecine etkin bir şekilde katılımını sağlamaları amaçlanmalıdır. Hemşirelik girişimleri sayesinde, hastaların endişeleri hafifletilir, tedaviye uyumları artar ve tedavi süreci daha sağlıklı bir şekilde ilerler.
Bilgi eksikliği tedavi sürecinde hastaların yaşadığı en büyük zorluklardan biridir. Hemşirelerin etkin bilgilendirme ve eğitim sağlama çabaları, hastaların tedaviye daha uyumlu ve sağlıklı bir şekilde yanıt vermelerine yardımcı olur.
Hemsire.Com | Hemşirelik Akademisi