Akciğerlerde Gaz Değişiminin İlkeleri
Ölü Boşluk (VD) Kavramı
Anatomik Ölü Boşluk
Hava iletim yollarında gaz değişimine katılmayan hava miktarı ~ 150ml
Fizyolojik Ölü Boşluk
İşlevsiz alveollerin hacmi + anatomik ölü boşluk (değişkendir)
Solunumun Etkinliği: Akciğer ve Alveol Havalanması
Toplam Akciğer Havalanması (total pulmoner ventilasyon: TPV)
(Solunum sayısı X tidal hacim (VT) ≈ 6 L/min)
Alveol havalanması (alveolar ventilasyon: VA) (Solunum sayısı X (VT–VD) ≈ 4.2 L/min)
Kandaki [O2] ve [CO2] derişimini belirleyen en önemli faktör!
Egzersizde soluk derinliği [↑] → yedek hacimler kullanılır. Havalanma 20-30 kat artabilir.
KONU İLE İLGİLİ BAZI TERİMLER:
Eupnea: Normal, sessiz nefes alıp-verme
Hyperpnea: Artmış soluma (egzersiz)
Hiperventilasyon: Fazla havalanma (heyecansal vb.)
Hipoventilasyon: Azalmış havalanma (yavaş soluk, astım, vb.)
Tachypne: Hızlı, yüzeyel soluma (“tıknefes”)
Dispnea: Soluma zorluğu (patolojik, ağır egzersiz, vb.)
Apnea: Solumanın durması (istemli, sinirsel depresyon, vb.)
Oksijen Miktarı Anormallikleri
Hipoksi
- Hipoksik hipoksi (PO2 ↓)
- Anemik hipoksi (Hb ↓)
- İskemik hipoksi (Kan akımı ↓)
- Histotoksik hipoksi (O2 kullanımı ↓)
Ventilasyon-Perfüzyon İlişkileri; Solunum Sistemi Fizyopatolojisi
Ventilasyon/Perfüzyon Oranı
Havalanma (VA) / kanlanma (Q)
VA/Q
VA=0 ⇒ VA/Q=0 ⇒ alveol gaz basınçları=venöz kan basınçları
Q=0 ⇒ VA/Q=∞ ⇒ alveol gaz basınçları=insp. havası gaz basınçları
Dinlenme durumunda (ayakta iken):
VA/Q = 4.2 l/dk[vent.] / 5.5 l/dk[sağ kalp çıkışı]
VA/Q = 0.8
Solunum Sistemi Hasar ve Hastalıkları
Pulmoner Ödem
- Akciğer dokusunda sıvı birikimi
- Akciğer kılcallarında aşırı basınç artışı
- Akciğer kılcallarının duvarlarında hasar (zehirlenmeler vb.)
- Alveollere “taşma” (alveol ödemi) → [akut durumda] ölüm…
Doç. Dr. Sinan CANAN (eposta yoluyla izin alınarak yayınlanmıştır.)