Kas fizyolojisi hemşirelik ders notları makalesidir.
Kas Fizyolojisi
Vücudumuzdaki üç farklı kas tipi vardır: Çizgili iskelet kası (çizgilidir, çok çekirdekli, uzun ve ayrık hücrelerden oluşur), Kalp kası (çizgili, dallanma yapan, tek çekirdekli ve aralarında bağlantı yapan hücrelerden oluşur) ve Düz kas (çizgilenme göstermeyen, yassı hücrelerden oluşur). İstemli hareketleri yürüten kas grubu çizgili iskelet kaslarıdır.
Sarkomer: Çizgili kasın kasılabilen en küçük birimidir. Üç boyutlu olarak düzenli bir organizasyon gösteren ince ve kalın filamentlerden oluşur. İnce filamentler, üçgen prizmalar boyunca dağılmış şekilde yerleşen kalın filamentler etrafında altıgen bir örgü kuracak şekilde yerleşmiştir.
Kayan filament kuramına göre kasılma, aktin liflerinin miyozin lfileri üzerinde kayması ve böylece sarkomerin kısalması sonucu oluşur…
Miyozin moleküllerinin baş kısmı (hafif meromiyozin) ATP parçalama yeteneğine sahiptir.
Kaslara uyarı götüren alfa-motor sinirlerle kas hücreleri arasındaki özel kavşağa sinir-kas kavşağı (veya nöromüsküler kavşak) adı verilir.
Uyarılma-Kasılma Eşleşmesi-Sinir Kas Kavşağı
Sinir kas kavşağının çalışma mekanizması:
Sinirsel uyarı alfa-motor sinirin ucuna ulaştığında (1), sinirin uç kısmındaki zarda bulunan voltaj kapılı kalsiyum kanalları açılır ve hücre içine kalsiyum girer (2). Giren kalsiyum, içinde asetilkolin (ACh) bulunan salgı keseciklerini hareketlendirir ve içeriklerini sinaptik aralığa (sinir ve kas arasındaki ince boşluğa) salmalarına sebep olur (3). Salınan Ach, karşıdaki kas hücresinin zarında bulunan Ach reseptörlerine tutunarak, aynı zamanda bir katyon kanalı olan bu reseptörlerin açılmasını sağlar; böylce hücreye Na girişi olurken bir miktar da K hücre dışına çıkar (4).
Böylece kas hücresi deolarize olur. Depolarizasyon zar boyunca yayılarak (5), bitişik bölgelerde bulunan voltaj kapılı hızlı sodyum kanallarının açılmasına ve kas hücresinin aksiyon potansiyeli oluşturmasına neden olur (6).
Oluşan aksiyon potansiyeli daha sonra kasılmayı gerçekleştirmek üzere zar boyunca ilerler. Bu arada kas hücresi zarında bulunan bir enzim olan ACh-esteraz, ACh moleküllerini hızla parçalayarak etkinliğini ortadan kaldırır ve başta kolin olmak üzere ACh moleküllerinin yapı taşları tekrar ACh yapımında kullanılmak üzere sinir hücresine geri alınır. (7)
Uyarılma-Kasılma Eşleşmesi
Aksiyon potansiyelinin kasılmaya dönüşmesi: Zarda oluşan aksiyon potansiyeli (2) t-tübül sistemi boyunca ilerleyerek dihidropiridin (DHP) reseptörlerini etkiler.