Türkiye'de Halk Sağlığı Hemşireliği: Tarihçesi, Gelişimi ve Çalışma Alanları

Türkiye’de halk sağlığı hemşireliğinin temelleri 1934 yılına dayanmaktadır. Dr. Refik Saydam’ın öncülüğünde başlayan bu alandaki ilk çalışmalar, sosyal hekimlik ve sağlık eğitimi konusunda önemli adımlar atılmasına yol açmıştır. 1943 yılında Verem Savaş Dispanseri ve Erenköy Sosyal Hemşire Okulu gibi eğitim kurumları ile halk sağlığı hemşireliği gelişmeye başlamış, 1963’te ise "Halk Sağlığı Hemşiresi" unvanı yasalarla resmileştirilmiştir. Bugün, evde bakım, ana çocuk sağlığı, okul sağlığı, iş sağlığı gibi çeşitli alanlarda görev yapan halk sağlığı hemşireleri, toplumun sağlığını koruma ve geliştirme amacını güden önemli bir role sahiptir.

Ülkemizde halk sağlığı hemşireliği ile ilgili ilk çalışmalar 1934 yılında başlamıştır. Dr. Refik Saydam, sosyal hekimlik konusunda girişimlerde bulunarak, çeşitli konularda ihtisas yapmak üzere bir grup hekim ve iki hemşireyi Amerikan Rockfeller Vakfı tarafından sağlanan bursla Amerika’ya göndermiştir.

İlk halk sağlığı hemşiresi Fatma Acar‘dır.

 

Türkiye’de ziyaretçi hemşire kavramı ilk kez 1943 yılında yayınlanmış olan Trahom Savaş Talimatnamesi’nde geniş şekilde yer almıştır. 1943 yılında Verem Savaş Dispanserine bağlı olarak açılmış olan Erenköy Sosyal Hemşire Okulu da, halk sağlığı alanında çalışacak hemşireler yetiştirmeyi amaçlayan bir okuldur. Nitekim buradan mezun olanlar “sosyal hemşire” diploması alarak, Verem Savaş Dispanserleri, Ruh ve Akıl Sağlığı DispanserleAri, Ana Çocuk Sağlığı (AÇS) Merkezleri ve diğer sosyal hemşirelik alanlarında görevlendirilmişlerdir.

“Halk Sağlığı Hemşiresi” görev ünvanı, ilk defa 1963 yılında yürürlüğe giren 224 sayılı yasaya dayalı “Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirildiği Bölgelerde Hizmetin Yürütülmesi Hakkında Yönerge” de yer almıştır.

Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 19 Nisan 2011, Resmî Gazete, Sayı : 27910 ( 8/3/2010 tarihli ve 27515 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hemşirelik Yönetmeliği)

Yönetmelikte Halk Sağlığı Hemşireliği’nin çalışma alanları ve çalışma alanlarına göre görev, yetki ve sorumlulukları tanımlanmıştır.

Halk Sağlığı Hemşiresinin Çalışma Alanları

Evde Bakım Hemşiresi: Yatağa bağımlı veya kendi ihtiyaçlarını bir başkasının desteği olmaksızın karşılayamayacak durumda evde bakım gereksinimi olan bireylere hemşirelik hizmetlerinin sunumundan sorumludur.

Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi Hemşiresi : Sorumlu üreme ve cinsel danışmanlık ve sorumlu ebeveynlik için eğitim ve danışmanlık yapar. Kadın yaşam evrelerine göre cinsel sağlık/üreme sağlığı sorunlarını belirler, eğitim ve danışmanlık hizmetlerini yürütür.

Toplum Ruh Sağlığı Merkezi Hemşiresi: Birey, aile ve toplumun ruh sağlığını koruma, geliştirme ve sürdürmede görev yapan sağlık ekibi üyesidir.

İş Sağlığı Hemşiresi
Okul Sağlığı Hemşiresi
Ceza ve Tutukevi Hemşiresi
Yaşlı Sağlığı Hemşireliği

Hemsire.Com | Hemşirelik Akademisi