Sizce korku, insanda sonradan edinilen bir refleks mi yoksa doğuştan gelen bir dürtü mü?
Yapılan bu deney ne kadar etik tartışılır. Amerikalı Psikolog John Broadus Watson ve asistanı Rosalie Rayner “Korku, insanda sonradan edinilen bir refleks mi yoksa doğuştan gelen bir dürtü mü?" sorusuna cevap bulmak için henüz 8 aylık olan Albert (asıl adı Douglas Merritte) üzerinde deney yapılmasına karar verirler. Bazılarına göre Albert’ın annesinin ekonomik seviyesi düşük olduğu için bu deneyi kabul etmiştir, bazılarına göre de annesinin bu deneyden haberi olmaksızın bu deney gerçekleştirilmiştir. Watson ve asitanı 'Little Albert Experimen' Küçük Albert Deneyi'ni gerçekleştirirler.
Öncelikle Albert'a duyusal testler yapılır. Fare, tavşan, köpek, maymun, tüylü ve tüysüz bazı maskeler gibi nesneler gösterilir. Albert bu cisimlere karşı korku tepkisi göstermez. Bunu yapmalarında ki amaç Albert'ın önceden bunlara tepkisinin olup olmadığını ölçmektir.Daha sonra Albert bir odaya götürülüp odada yalnız bırakılarak yanına beyaz laboratuvar faresi bırakılır. Albert fare ile oynamaya başlar. Daha sonra Watson ve Rayner, Albert her fareye dokunduğunda demir çubukları birbirlerine vurarak rahatsız edici sesler çıkarmaya başlarlar. Albert seslerden irkilir ve ağlar. Demir çubuk sesleri kesilince Albert tekrar fare ile oynamaya başlar. Watson ve Rayner her seferinde o rahatsız edici sesleri çıkarırlar.
Bu deney bir kaç gün sürer ve tekrarlanır. Albert fareyle yalnız bırakıldığında demir sesleri çıkarılmamasına rağman korkup ağlamaya başlar. Bir sonraki aşama olarak Albert'ın yanına tavşan, pamuk gibi tüylü objeler getirirler. Bunlar üzerinde de aynı deney yapıldıktan sonra Albert artık çubuklarla çıkarılan sesler olmamasına rağmen korkmaya başladığı görülür. Son olarak Watson ve asistanı sakallı, tüylü maskeler ve kostümler giyerek Albert'in tepkisini ölçmeye başlarlar. Albert aynı şekilde onlardan da korkarak ağlar.
Sonuç olarak Albert artık tüylü objelere karşı tepki göstermeye başlamıştır. Özellikle beyaz renkli, tüylü bir nesne gördüğünde korkarak ağlayıp kaçmaya çalışır. Watson'un sorusunun cevabını 'sonradan edinilen refleks' olduğu söyleyebiliriz. Deney bittikten sonra Albert'ın eskisi gibi nesnelere kormadan yaklaşması için herhangi bir tedavi yapılmamıştır. Bazı kaynaklara göre Albert 7 yaşında hidrosefaliden öldüğü, bazı kaynaklarda da 50-60 yaşına kadar beyaz tüylü objelerden korkarak yaşadığı belirtilse de tam olarak ne olduğu kesin olarak bilinmemektedir.
Emine AKSOY